Erik Nieuwland begeleidt als senior legal counsel bij de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) de juridische kant van investeringen in emerging markets in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Hij begon zijn carrière bij Pels Rijcken, deed verdere proceservaring op bij het Ministerie van Onderwijs en vervolgde zijn advocatenbestaan bij Linklaters. Daarna was hij acht jaar bedrijfsjurist bij Rabobank. ‘Na alles wat eeuwenlang is gedaan in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, is het wel aardig als je een keer iets terugdoet.’
‘Rechtvaardigheid is voor mij een sterke drijfveer, daarom klikt het sterk met mijn huidige baan als senior legal counsel bij FMO. FMO’s missie is om entrepreneurs in ontwikkelingslanden op weg te helpen. Dat vind ik moreel rechtvaardig. Na alles wat eeuwenlang is gedaan in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, is het wel aardig als je een keer iets terugdoet. De focus van FMO ligt op de duurzaamheidsdoelen fatsoenlijk werk voor iedereen, verminderen van ongelijkheid en de aanpak van klimaatverandering.
Wanneer je langs FMO rijdt in de trein, zie je bam! de dertig duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties. Ik dacht altijd: oh interessant! Dat gaat verder dan alleen financieren. Zo was al een zaadje geplant voor mijn verdere carrière.
Ik ben na mijn studie in Leiden ooit begonnen als paralegal bij Pels Rijcken. Na een klein uitstapje als procesjurist naar het Ministerie van Onderwijs begon ik als advocaat bij Linklaters in Amsterdam. Sindsdien werk ik grotendeels in het Engels, naast Nederlands en Spaans. Dat vind ik een grote toegevoegde waarde; het maakt je wereld veel groter. Na Linklaters werkte ik acht jaar als bedrijfsjurist, head legal M&A/Equity en head legal team Capital Markets & Treasury bij Rabobank; een internationale functies waarvoor ik regelmatig reisde. Net als in mijn huidige functie, behalve tijdens de coronapandemie.
Ik was de eerste in de familie die naar de universiteit ging. Mijn vader studeerde rechten in de avonduren, op HBO-niveau. Daarnaast had hij zijn baan als ambtenaar, en kinderen. Mijn keuze voor het recht komt zeker wel een beetje van hem, maar ook uit een aangeboren maatschappelijke interesse en een groot rechtvaardigheidsgevoel dat ook sterk aanwezig was in mijn ouderlijk huis.
Wat ik bij Linklaters heel leuk vond was de harde advocatuur; inclusief de klassieke Engelse long hours en de allnighters. Dan zat ik met twee of drie personen op een deal een maand of twee, drie keihard te werken. Je bent jong, leert elkaar heel goed kennen en hebt allemaal hetzelfde doel; die transactie. Maar er was ook veel face time bij. Wanneer je ouder wordt, krijg je meer ervaring, minder bewijsdrang en andere prioriteiten.
Bij Rabobank kon ik advocaat blijven. Ook daar deed ik corporate finance, M&A deals en private equity. Na acht supergoede jaren had ik zin in een nieuwe uitdaging. Bij de Rabobank heb ik zes jaar gemanaged; ik wilde terug naar de inhoud en miste een grotere missie. Als in-house jurist kun je zelf de advocaten aan het werk zetten, ben jij de klant en zie je wat er allemaal speelt in het bedrijf, los van dat juridische contractje. Dat lonkte heel sterk.
Tijdens een Executive MBA-studiereis naar Zuid-Afrika in 2014 bezochten we de townships van Cape Town. Vijf teams kregen business cases en moesten zorgen dat een Zuid-Afrikaanse ondernemer uit de townships zou winnen. Er was een jonge kerel bij die me enorm inspireerde; hij steeg echt boven die groep uit. Zijn visie was: omdat mensen arm zijn, gaan ze slecht eten. Iedereen heeft een klein huisje met een klein tuintje. Laten we met z’n allen spinazie gaan verbouwen. Hij is een bedrijf begonnen vanuit zo’n container, met de naam Espinaca. Daar wilde hij goedkoop spinaziebrood maken. Hij zei: mensen kunnen zelf spinazie produceren voor mijn bakkerij en krijgen daarvoor betaald met geld en gezond brood. Voor de bestellingen waren koeriers nodig. Dus: baantjes. Die man wilde de armoedecyclus doorbreken. Geweldig! Het zaadje om voor FMO te werken is toen echt ontsproten. Onze businesscase heeft gewonnen; hij won 5000 dollar en heeft nu veel bakkerijtjes in verschillende townships. Twee jaar later verhuisden mijn levenspartner en ik van Amsterdam naar Den Haag, en ben ik met iemand van FMO koffie gaan drinken.
FMO zorgt voor leningen en investeringen in fondsen en kleine bedrijven; the unbanked, die geen of minder toegang hebben tot reguliere leningen bij banken en commerciële partijen. Ik doe de juridische begeleiding aan de investeringskant. Voor lokale partijen waarin FMO investeert, begeleid ik de onderhandeling van de term sheets, het goedkeuringsproces, de contractering en de monitoring na een investering. Omdat sommige lokale partijen relatief onervaren zijn, zit daar ook een stuk educatie bij. Je bent dus aan het pionieren, wat ik heel leuk vind. Het idee is dat de investeringen van FMO andere investeerders mobiliseren. Schaalvergroting is van levensbelang, zeker bij de aanpak van climate change en de wereldwijde energietransitie.
Vanuit het perspectief van lokale partijen leggen wij een hele waslijst aan ESG-eisen en financieringsvoorwaarden op tafel. Het idee is: je wilt de economie op een duurzame manier laten draaien en niet zomaar geld over de schutting gooien. Dat is een lastige balans, want: leg je dan een nieuw soort kolonialisme op, of is het een gesprek? Die balans vinden is superinteressant. Bij FMO is geen dag hetzelfde.’
