Notaris Aniel Autar, Nederland’s eerste notaris van niet-Nederlandse afkomst en geestelijk vader van de jubelton, viert volgend jaar zijn 25-jarig ambtsjubileum. Behalve estate planning specialist is hij is docent, columnist, auteur, SDU Compendium-hoofdredacteur en tot voor kort raadsheer-plaatsvervanger. ‘De jubelton moet worden afgeschaft. Die was nooit bedoeld als speeltje voor rijke mensen.’
‘Ik ben in Suriname geboren, en ging als eerste in de familie naar de universiteit. Na de afschaffing van de slavernij vertrokken mijn Indiase overgrootouders als plantagearbeiders naar Suriname. Mijn ouders kwamen in de jaren ’60 als enige van hun families van respectievelijk 14 en 12 kinderen naar Nederland om aan het HBO te studeren. Ze hebben elkaar in Nederland ontmoet, en trouwden in Suriname. Ik spreek, lees en schrijf Hindi. Door mijn Aziatische roots kan ik me goed in mijn Indiase, Chinese en Turkse cliënten verplaatsen.
Mijn moeder wist via een kennis dat notaris Rob Nouwen een stagiair zocht. Twee bevriende notarieel juristen zeiden: “Dat is een witte, gesloten gemeenschap. Haal je niks in je hoofd, want je komt er toch niet in.” Maar mijn moeder bleef aandringen. Ik verdiende destijds driehonderd gulden per maand bij Lips. Toen Nouwen mij vroeg: “Is honderd gulden per dag voldoende”, was de keuze snel gemaakt. Direct nadat ik op mijn 22ste afstudeerde, kreeg ik een contract aangeboden bij Nouwen Notarissen. Ik zei: “Ik overweeg te promoveren. Als ik het doe, wil ik wel vóór mijn 30ste benoemd worden.”
In 1997 werd ik vóór mijn dertigste notaris. Ik was de eerste notaris van niet-Nederlandse afkomst. Dat vond ik heel opmerkelijk, want destijds hadden we in Nederland onze mond vol over de apartheid in Zuid-Afrika. Ik heb trouwens nooit gevoeld dat ik vanwege mijn huidskleur werd gediscrimineerd. In 2005 besloot ik een nieuwe maatschap aan te gaan met Kooijman Lambert Notarissen, nu Kooijman Autar Notarissen.
Zo’n anderhalf jaar na mijn benoeming belde een Marokkaanse dame. Zij vertelde dat haar zoontje een spreekbeurt over mij wilde houden. Ik realiseerde me pas toen dat anderen mij als voorbeeld begonnen te zien. Steeds vaker kreeg ik telefoontjes van studenten van niet-Nederlandse achtergrond. Voor juristen ben ik nog steeds een soort coach. Ik vind het mooi dat ik dat pad hielp effenen voor anderen.
Ik heb vijf keer een stuk geschreven dat leidde tot een aanpassing van de wet. De laatste grote was de grote vrijstelling van €100.000 bij de aanschaf van een huis. Tijdens de economische crisis, in januari 2013 zocht ik een onderwerp voor een gastcolumn in het blad van Vereniging Eigen Huis. Bevriende juristen kwamen die avond eten. Na vier, vijf glazen wijn begonnen we samen wereldproblemen op te lossen. Ik zei: “De woningmarkt zit in het slop. Een tijdelijke vrijstelling voor schenkingen met oog op het verkrijgen van een eigen woning zou naar mijn smaak een oplossing zijn.” Diezelfde nachts heb ik met mijn halfdronken kop die column geschreven. Op 5 juli plaatste de Telegraaf een aankondiging in de krant. In no time was het “wereldnieuws”. Op Prinsjesdag bleek dat de regering het plan had overgenomen.
De jubelton moet worden afgeschaft. Die was nooit bedoeld als speeltje voor rijke mensen. Sommige cliënten krijgen van vier of vijf familieleden een schenking van ieder €100.000. Dan wordt het wel heel lastig voor de gewone man om ertussen te komen.
In 2022 ben ik 25 jaar notaris. Ik heb in die tijd veel positieve ontwikkelingen gezien. Aan de komst van specialismen heb ik als voormalig voorzitter van de Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN) een belangrijke bijdrage geleverd. Het notariaat is een trendsetter geworden, en staat met beide benen in de maatschappij. Aan kleur en vrouwen ontbreekt het niet meer. De algemene zichtbaarheid van notarissen in de media, waar ik zelf toevallig ben ingerold, was er vroeger niet.
Rob Nouwen is mijn notariële vader. Die man heeft een ontzettend scherp analytisch vermogen. Hij zei: bereid je goed voor, en kijk je cliënten goed aan. Probeer in hun huid te kruipen en de vraag achter de vraag te achterhalen. Waar draait het écht om bij deze cliënt? En: don’t jump to conclusions. Sla geen stappen over, want dan is de kans op fouten veel te groot. Ik ben hem nog steeds dankbaar voor deze belangrijke lessen.
Als kandidaat-notaris heb ik ooit geweigerd een testament te maken voor iemand in het ziekenhuis omdat het niet lukte contact te maken, wetend hij de volgende dag euthanasie zou ondergaan. Dat was mijn lastigste zaak. Ofschoon ik wist dat hij het nodig had, moest hij persoonlijk, dus niet zijn familie, zijn wil uiten. Het was te laat. Dat heeft me dagen beziggehouden, hoewel ik nog steeds achter mijn beslissing sta.
Het gaafst zijn hersenkrakers waarvan je denkt: dit is zó ingewikkeld, maar ik móet er een oplossing voor verzinnen. Dan lig ik ’s avonds in bed, en denk ik soms in mijn halfslaap: dit is ‘m! Dan lig je daar met een brede glimlach van oor tot oor. Dat geeft een kick. Mijn vrouw is advocaat, mijn dochter is kandidaat-notaris, en mijn zoon studeert sportrecht. Wellicht zijn ze mede door mijn enthousiasme voor het recht geïnspireerd geraakt.’
