De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) legt de Belastingdienst een boete op van €3,7mln vanwege de jarenlange illegale verwerking van persoonsgegevens in de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Ook maakte de belastingdienst zich schuldig aan discriminatie.
De AP constateerde tijdens onderzoek naar FSV een lange lijst aan overtredingen van de privacywet, de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Zo had de Belastingdienst geen wettelijke basis (grondslag) voor het verwerken van de persoonsgegevens op de lijst. Zonder zo’n AVG-grondslag is het verwerken van persoonsgegevens verboden.
Ook klopten de persoonsgegevens vaak niet. ‘Hierdoor stonden mensen onterecht als mogelijke fraudeur geregistreerd. Verder was de beveiliging van de lijst niet op orde, en werd de interne privacytoezichthouder van de Belastingdienst niet op tijd betrokken bij de opzet van de lijst’, schrijft de AP.
Uit eigen onderzoek van de Belastingdienst bleek bovendien dat medewerkers de instructie kregen om het risico op fraude mede te baseren op zaken als nationaliteit en uiterlijk van mensen.
Levens overhoop
De boete is de hoogste die de AP ooit oplegde. Dat is vanwege de ernst van de overtredingen, de gevolgen voor grote aantallen mensen en het feit dat de overtredingen zo lang voortduurden.
AP-voorzitter Aleid Wolfsen: ‘De Belastingdienst heeft met FSV de rechten van de 270.000 mensen die op die lijst stonden op ongekende wijze geschonden. Ruim 6 jaar lang. Mensen werden vaak onterecht als fraudeur bestempeld, met vreselijke gevolgen. Stond je in FSV, dan kregen sommigen geen betalingsregeling of kwam je niet in aanmerking voor schuldsanering. De Belastingdienst heeft met FSV levens overhoop gehaald.’
Vaker de fout in
Bij het vaststellen van de hoogte van de boete weegt de AP ook mee dat de Belastingdienst al vaker ernstige overtredingen van de AVG beging. Zo constateerde de AP in 2018 dat de Belastingdienst persoonsgegevens slecht beveiligde. In 2020 legde de AP de Belastingdienst een verwerkingsverbod op voor het illegaal gebruiken van het burgerservicenummer (BSN) in het btw-identificatienummer van zelfstandigen. Bovendien kreeg de Belastingdienst in 2021 een boete van €2,75 mln van de AP, vanwege een discriminerende en onrechtmatige werkwijze in de Toeslagenaffaire.
Wolfsen: ‘De Belastingdienst is meerdere keren in de fout gegaan. Terwijl juist de Belastingdienst een zeer grote verantwoordelijkheid heeft tegenover de mensen in Nederland. Die zijn immers van de Belastingdienst afhankelijk. Je kunt niet besluiten om je toeslagen maar ergens anders aan te vragen of je belastingaangifte ergens anders te doen. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat de Belastingdienst zorgvuldig met hun gegevens omgaat. In de zaak-FSV bleek dat dus ook weer niet het geval.’
De Belastingdienst heeft het FSV inmiddels uitgezet, en kan nog bezwaar maken tegen de boete van de AP.
