Advocaat Eva González Pérez werd een nationale bekendheid door haar rol in de Toeslagenaffaire. Ze zit sinds 2004 in de sociale advocatuur, sinds 1 april 2017 is ze met twee collega’s onder de naam Advocatencollectief Trias zelfstandig geworden. ‘Ik herinner me tot in detail elke cliënt en zaak uit mijn twintigjarige loopbaan, maar sommige herinneringen zijn extra schrijnend.’
‘Het hoogtepunt uit mijn carrière is de Toeslagenaffaire. Ik heb gezien dat een overheidsinstelling niet alleen handelt in strijd met de wet, maar dat ook bewust doet. Daar ben ik diep door gechoqueerd. Mensen is bewust hun recht ontnomen. Als dit in alle Nederlandse overheidsinstellingen speelt, is het een bedorven cultuur die ik op één of andere fiets per toeval heb ontdekt. Men is vermoedelijk nog steeds de top van de ijsberg aan het isoleren, zodat de berg daaronder niet zichtbaar wordt. Dat maakt me nóg strijdvaardiger.
Mijn ouders zijn als gastarbeiders vanuit Spanje naar Eindhoven gekomen. Zelf woon ik sinds mijn tweede in Nederland. Mijn vader deed logistiek werk in een magazijn, mijn moeder werkte in een lunchkantine. Dat hebben ze samen 38 jaar lang tot aan hun pensioen gedaan. Alle ouders van buitenlandse afkomst droomden voor hun kinderen dat ze advocaat of arts zouden worden. De medische wereld ligt me niet zo, dus dacht ik van kleins af aan: dan maar advocaat. Eigenlijk weet nog steeds niet wat ik wil worden, zeg ik altijd voor de grap tegen mijn dochter en zoon.
Door een lage CITO-score kwam ik op de huishoudschool terecht. Daar werd mijn wens om advocaat te worden niet zo serieus genomen. Mijn ouders waren niet bekend met het CITO-systeem. Ik wist niet eens dat we CITO hadden, laat staan dat dat zo belangrijk was. Veel klasgenootjes van buitenlandse afkomst werden richting een lager niveau geduwd. Uit onderzoeken blijkt dat dit onderscheid inderdaad wordt gemaakt op scholen. Op de huishoudschool haalde ik vaak negens en tienen. In de tweede klas stroomde ik door naar de MAVO, en vervolgens naar de HAVO en het VWO. Na drie jaar vertraging studeerde ik Rechten aan de Universiteit Utrecht. In 2000 ben ik beëdigd.
Ik liep stage bij een klein familiekantoor; Jakobs Advocaten. Het was: vader, zoon, echtgenote en de hond. Ik werd in de incassopraktijk gezet. Die man was heel autoritair, dat botste. Mijn mentor van de Orde van Advocaten zei: “Eva, je moet daar weg, dit gaat echt niet.” Dus ben ik overgestapt naar Claassen Advocaten, waar ik twee jaar bleef.
In 2004 ging ik in dienst bij Rechtshulp, dat het jaar daarop uit de overheid werd gezet. Wij kregen de keuze: wil je naar het Juridisch Loket, of naar het private advocatenbureau Rechtshulp Zuid Advocaten? Ik koos voor de private optie. We bleven bij Rechtshulp met vijfentwintig man. Ik zat op locatie Helmond, samen met twee collega-advocaten. Omdat Rechtshulp een overheidsinstelling was geweest, had het een hele zware administratieve top. Het lukte ons als privaat kantoor niet die salarissen te betalen. De directie besloot zonder ons te informeren te bezuinigen, en zette ons pand in Helmond te huur.
Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en het pand zelf gehuurd. Samen met twee collega-advocaten scheidde ik me af van Rechtshulp, vanuit de gedachte: we gaan failliet als die directeur zo doorgaat. Op 1 april 2017 zijn we onder de naam Advocatencollectief Trias zelfstandig geworden. Rechtshulp Zuid Advocaten ging op 1 januari 2018 failliet. Dat hadden we dus goed ingeschat. We zijn nog steeds met z’n drieën.
In de sociale advocatuur ben ik al twintig jaar als een vis in het water. Ik ben te weinig commercieel ingesteld om te passen in zo’n kantoor op de Zuidas, met al die bombarie. Dat past ook niet in mijn idealistische overtuiging. Voorheen deed ik arbeidsrecht, sociaal zekerheidsrecht, verzekeringsrecht en psychiatrisch patiëntenrecht. Door de Toeslagenaffaire heb ik het aantal rechtsgebieden beperkt. Ik werkte mee aan grote reorganisaties bij de FNV en Vendor. Momenteel ben ik begeleidingscommissievoorzitter van het sociaal plan van ONE STG.
Ik zie veel mensen streven naar het bestrijden van onrecht. Wanneer ze gehoor vinden in hun strijd, maakt mij dat heel gelukkig. Bijvoorbeeld het moment waarop ik het rapport van de Ombudsman over de toeslagenaffaire met mijn cliënten kon delen, of de uitspraak van een rechter die mijn redenering volgt. Maar ik word ook blij van een gesprek met een Kamerlid, of een geïnteresseerde journalist.
Hoe ouder je wordt, hoe meer je ontdekt dat het juridisch speelveld in mijn rechtsgebied eigenlijk niet eerlijk is. In het begin ben je daar een beetje blind voor. Dat is een desillusie, maar het maakt ook duidelijk waarom je als dwarsligger nut hebt in die wereld.
Ik herinner me tot in detail elke cliënt en zaak uit mijn twintigjarige loopbaan, maar sommige herinneringen zijn extra schrijnend. Een mevrouw die ik bijstond, had jarenlang bij de Raad van State gepoetst. Zij moest naar diezelfde Raad van State voor een zitting nadat haar toeslag werd afgepakt. Toen we binnenkwamen, herkende iedereen haar als poetsvrouw. De stoel waarin ze zich verdedigde, had zij gepoetst. Ze was zes jaar lang onterecht als fraudeur behandeld. Dat was heel confronterend.’
Foto: Babette van der Velde
