Strafrechtadvocaat Mirjam Levy heeft – voordat zij in dienst trad bij advocatenkantoor Seebregts en Saey – onder meer ervaring opgedaan bij het Joegoslavië tribunaal in Den Haag en de Nederlandse delegatie bij de Verenigde Naties in New York. Zij is zeer kritisch op de ontwikkelingen in het strafrecht sinds corona: ‘Via telefoon of videoverbinding mis je heel veel non-verbale communicatie. Ik ben er absoluut geen voorstander van.’
‘Tijdens mijn Rechtenstudie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam studeerde ik een half jaar aan de Hebrew University in Israël om meer te leren over humanitair oorlogsrecht, mensenrechten en Israël zelf. Die ervaring maakte me nóg enthousiaster over het internationaal recht. Ik ben half Nederlands, half Israëlisch.
Mijn stage bij Prinsen van Wijmen was mijn allereerste kennismaking met de advocatuur. Ik liep stage bij de Nederlandse permanente vertegenwoordiging bij de VN in New York en bij het Joegoslavië Tribunaal. Bij Prinsen van Wijmen zat ik op bestuursrecht en commercieel vastgoed. Dat lag me niet helemaal. De VN en het Joegoslavië Tribunaal waren super interessante stages. Desondanks besloot ik dat ik toch niet die volledig internationale kant op wilde. De VN is een waanzinnig mooie, maar ook enorm logge en bureaucratische organisatie. Ik begon daar heel idealistisch, maar kwam een beetje gedesillusioneerd thuis.
Indertijd werkte ik ook al als griffier bij de rechtbank in Rotterdam. Ik zag zó veel ontwikkelingen op het gebied van het strafrecht. Bovendien is het een gebied dat direct raakt aan de mensenrechten. Als strafrechtadvocaat zie je veel sneller resultaat van je werk, wat mij motiveert.
Seebregts en Saey Strafrechtadvocaten behandelt naast het commune strafrecht ook veel zaken met internationalere thema’s. Als griffier werkte ik voor een rechter-commissaris die een aanbevelingsbrief schreef. Toevallig was dat ook de vroegere scriptiebegeleider van André Seebregts. De rechter deed een goed woordje, en na een officiële sollicitatieprocedure werd ik aangenomen.
Het zwaarste in mijn beginperiode als advocaat-stagiair vond ik de onregelmatige werktijden. Als strafrechtadvocaat ben je 24/7 oproepbaar. En: wanneer een cliënt wordt aangehouden, moet je direct adviseren. In het begin dacht ik: Ja… weet ik veel? Je moet stevig en ervaren in je schoenen staan. Het gaat wel om iemands leven. En het 24/7 bereikbaar zijn went. En, misschien nog belangrijker: je omgeving went er ook aan. Het is altijd even schakelen, daarna krijg ik vanzelf zin.
Ik heb mij de laatste periode veel beziggehouden met vrouwelijke terugreizigers vanuit Syrië. Die terrorismeproblematiek is relatief nieuw; zelfs rechters zijn er nog mee aan het worstelen. Er is zo weinig jurisprudentie op dit gebied. In Rotterdam heb je meerdere terrorismekamers. Twee verschillende uitspraken kunnen echt met elkaar botsen, dat is best bijzonder om te zien.
Ik heb tot nu toe vier vrouwelijke en twee mannelijke terugkeerders bijgestaan. Het zijn moeilijk verdedigbare zaken, want je kunt niet echt bewijs vergaren in Syrië zelf. Veel getuigen zijn ofwel overleden, of zitten daar nog, of willen niks zeggen omdat ze zelf in een zaak verwikkeld zijn. Het is een kleine nichemarkt; ons kantoor heeft er veel kennis over in huis.
Mijn zwaarste zaak was die van een cliënt die ervan werd verdacht zijn dochtertje om het leven te hebben gebracht. Ik kreeg een melding van een voltooid misdrijf. In eerste instantie dacht ik: dit moet een póging zijn. Ik kende de cliënt al uit een illegale vuurwerkzaak, en wist dat hij gek was op zijn dochtertje. Toen zag ik in het nieuws dat een achtjarig meisje om het leven was gebracht in het Maasstadziekenhuis, en gingen alarmbellen rinkelen. Dat waren heftige verhoren. Hij was heel ver weg, zat met een heel groot verdriet, ongeacht of hij het wel of niet had gedaan. Op zo’n moment ben je de enige die hij mag spreken. Je bent dan álles tegelijk op dat moment. Naast zijn advocaat voelde me bijna meer een psycholoog, terwijl ik daar niet voor ben opgeleid.
Een recente zaak die mij is bijgebleven speelde zich dit jaar af. In de woning van mijn vrouwelijke cliënt had een schietpartij plaatsgevonden, terwijl zij met haar zoontje in de slaapkamer was. Mijn cliënt werd vervolgd voor de aanwezigheid van cocaïne en vuurwapens. Ze zat vast, haar zoontje was bij familie ondergebracht, haar leven stond op z’n kop. Na een lang proces werd ze – terecht – vrijgesproken. Ik heb hard voor die zaak gestreden.
Het laatste jaar is door Corona mijn vroeger gezonde werk-privébalans iets uit balans geraakt. Omdat er privé zo weinig te doen is, ben ik automatisch meer gaan werken. Ik merk dat ik vaak weekenden op kantoor zit. Alles is toch dicht.
Corona heeft enorme impact gehad op mijn werk. De rechtbanken en de hoven sloten de eerste maand. Zaken waarbij cliënten vastzaten kwamen daarna langzaam weer voor de rechter. Mondjesmaat zijn er digitale zittingen bijgekomen. Sinds de zomer mogen we weer naar de rechtbank.
Ik ben bang dat politiebureaus en rechtbanken door Corona de voorkeur gaan geven aan digitaal procederen of verhoren bijwonen. Via telefoon of videoverbinding mis je heel veel non-verbale communicatie. Ik ben er absoluut geen voorstander van.
Het strafrechtklimaat verhardt. Vanuit de politiek en het OM komt sterke druk om allerlei geweldsdelicten nóg zwaarder te bestraffen. Ik vind dat geen goede ontwikkeling, omdat zwaarder straffen niet per se werkt. Door communicatie en preventief optreden in het voorproces bereik je veel meer dan met oppakken en afstraffen achteraf.
Mensen op een Terrorisme Afdeling gooien en ze daarna zo streng controleren dat ze geïsoleerd raken, is een slechte aanpak voor terugkeerders. Het is veel effectiever om die mensen juist weer te betrekken in de samenleving door ze een opleiding of baan te bieden.’
