Shell-jurist Xian Kong is afgestudeerd in zowel Chinees als Nederlands recht. Ze trad in haar overgrootvaders voetsporen toen ze haar thuisland verruilde voor een juridische carrière in Nederland. Xian werkte een klein decennium als advocaat bij Loyens & Loeff, vervulde een unieke rol bij verzekeraar Vivat en floreert nu bij haar huidige werkgever. ‘De diversiteit is enorm. Dat is bevrijdend.’
‘Ik ben vlakbij Shanghai opgegroeid, in Hang Zhou, een provinciehoofdstad van 12 miljoen mensen. Mijn halve leven heb ik in China gewoond, en de andere helft in Nederland.
Mijn overgrootvader heeft mij geïnspireerd rechten te studeren en naar Nederland te komen. Hij behoorde tot de eerste generatie internationaal juristen in China. Na een rechtenstudie aan de Amerikaanse Saint John’s University in Shanghai studeerde hij in de jaren ’20 in Parijs, waar hij promoveerde in constitutioneel recht. Hij was diplomaat in Spanje, Parijs en Japan. In Den Haag werkte hij als internationaal jurist in het Vredespaleis. Toen de Volksrepubliek China werd uitgeroepen, besloot hij zijn land te dienen. Hij was betrokken bij de oprichting van één van de eerste Chinese Orden van Advocaten. Naast mijn overgrootvader ben ik de enige jurist in de familie.
Ik was van plan om Franse literatuur te studeren. Tijdens de open dag van East China University of Politics and Law zei mijn vader: “Je overgrootvader heeft op deze campus rechten gestudeerd, vóór de afsplitsing van St John’s in de jaren ‘50.” Toen wist ik: hier wil ik rechten studeren. Nu, twintig jaar later, zou ik nog steeds diezelfde studiekeuze maken. Het past bij mijn brede interesse, en ik houd van oplossingen zoeken in complexe zaken.
Na mijn studie in Shanghai besloot ik in Leiden de Engelstalige Advanced Master International Business Law te doen. De Universiteit van Leiden staat in China bekend om zijn goede rechtenstudie. En: China heeft net als Nederland een civil law-rechtenstelsel, in tegenstelling tot het common law-stelsel van bijvoorbeeld de VS of het VK. In 2003 keerde ik terug naar China.
In 2005 kwam ik voor de liefde terug naar Nederland. Daar bood Loyens & Loeff mij een baan. Ik wilde kwalificeren als Nederlands jurist, dus zei ik ja – onder de voorwaarde dat ik kon studeren. Loyens & Loeff heeft mijn studie in Leiden financieel ondersteund. Na een intensieve Nederlandse talencursus ben ik toegelaten tot de Nederlandstalige studie rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Leiden. Ik had al een masteropleiding afgerond en een baan, was bijna 30, verloofd en even later nog zwanger ook. Toch zat ik ineens met allemaal jonge mensen in de bacheloropleiding.
Mijn studie in Leiden heeft me sterk gevormd. Studenten staken vaak hun vinger op om iets te vragen, en argumenteerden met docenten en hoogleraren. Dat maakte veel indruk, want dat zie je niet snel in Chinese collegebanken. Ik dacht: ja! Waarom deed ik dat niet eerder? Dat kritisch afwegen van verschillende aspecten van een zaak is immers een kern van de rechtenstudie.
Loyens was een fantastische leerschool. Ik heb er uiteindelijk 9,5 jaar nauw samengewerkt met veel leuk en bekwame collega’s. Men kwam voor Chinese vraagstukken vooral bij mij. Dat is het mooie en unieke van mijn culturele achtergrond. Ik heb ook bijgedragen aan de opbouw van ons kantoor in Hong Kong.
Ewout Stumphius, Chair van de China-praktijk bij Loyens, beschouw ik als mijn leermeester. Hij heeft mij geleerd precies, simpel en effectief te schrijven. We reisden regelmatig samen naar China om seminars en cliënten te bezoeken. Ewout leerde me ook hoe je als mens in een zakelijke wereld met anderen omgaat. Loyens heeft mijn juridisch bestaan in Nederland grotendeels gevormd.
Eind 2015 werd ik namens Vivat benaderd door headhunters. Die grote Nederlandse verzekeringsmaatschappij was in 2015 overgenomen door de Chinese aandeelhouder Anbang; een bijzondere overname die veel media coverage kreeg. Vooral onenigheden tussen de Chinese en Nederlandse bestuurders in de boardroom werden uitgebreid belicht. De voorzitter van de board stapte na twee maanden al op. Bedrijfsbesluitvormingsprocessen in China en Nederland zijn heel verschillend. In China is het: top down. In Nederland bestaat ruimte voor verschillende meningen, die uiteindelijk samenkomen in één conclusie. Dat kan heel lang duren; in China ligt die snelheid een stuk hoger. Omdat ik letterlijk en figuurlijk de taal van beide partijen sprak, was het een unieke kans om waarde toe te voegen.
Bij Vivat heb ik geproefd hoe leuk en dynamisch het bestaan als bedrijfsjurist is. Je gaat op topniveau samen met de klant in zee. Je kunt ook gelijk zien hoe je advies wordt toegepast en wat de impact is van die beslissing. En: het is veel breder dan de advocatuur.
Na ruim 2,5 jaar bij Vivat stapte ik over naar AKD, omdat Vivat op dat moment te koop stond en mijn M&A-activiteiten on hold werden gezet. Als advocaat bij AKD besefte ik dat ik als bedrijfsjurist verder wilde; dat verklaart waarom ik daar maar negen maanden ben gebleven.
Ik werk nu 2,5 jaar voor Shell; dat was opnieuw een kans die ik niet wilde missen. Shell is een fantastische werkgever. Voor het eerst voel ik vanuit mijn achtergrond een totale vrijheid. Ik kan mezelf zijn; dat is het mooie van zo’n internationaal bedrijf. Je werkt intern en extern met klanten en collega’s van allerlei verschillende culturele achtergronden. De diversiteit is enorm. Dat is bevrijdend.
Klimaatverandering en het zoeken van een oplossing daarvoor is een nieuwe speelgrond voor iedereen in onze maatschappij, dus ook alle juristen. Ook binnen Shell houden we ons daarmee bezig, inclusief ikzelf.’
