Hoewel de Raad van Europa al in 1949 aangaf dat de harmonisatie van het Europese octrooisysteem een van de drie topprioriteiten moest zijn voor de heropbouw van Europa na de Tweede Wereldoorlg, kent Europa tot op de dag van vandaag een versnipperd systeem. Het Unified Patent Court (UPC) en het Unitary Patent (UP) moeten hier verandering in brengen. Volgens de meest recente routekaart zal de UPC zijn deuren op 1 april 2023 openen.
Op dit moment is het weliswaar mogelijk om in één procedure bij het Europees Octrooibureau een Europees Octrooi te verkrijgen, maar dat Europese Octrooi valt na verlening uiteen in een bundel van nationale octrooien. Deze octrooien hebben uitsluitend nationale werking zodat er ook per land over een octrooi kan – of moet – worden geprocedeerd.
Met de komst van het nieuwe systeem kunnen ook octrooien worden verleend die werking hebben in alle deelnemende EU-landen (Unitary Patents) en kan er met één procedure bij de nieuwe UPC een beslissing voor dat hele territoir worden afgedwongen. De UPC zal daarbij niet alleen rechtsmacht hebben over Unitary Patents, maar zal ook rechtsmacht hebben ten aanzien van de reeds verleende Europese bundeloctrooien.
Nadat de afgelopen jaren de laatste juridische hobbels zijn weggenomen voor de UPC, ving begin dit jaar de laatste voorbereidingsfase aan voor de opening van deze nieuwe octrooirechtbank. Onderdeel daarvan was onder meer het aanstellen van rechters. Op 26 oktober jl. heeft de UPC bekend gemaakt dat er 85 rechters zijn aangesteld, waarvan 34 juridisch gekwalificeerde rechters en 51 technisch gekwalificeerde rechters.
Bij de juridisch gekwalificeerde rechters gaat het om ervaren octrooirechters uit de deelnemende EU-landen, waaronder 4 prominente rechters uit Nederland. De 51 technisch gekwalificeerde rechters zijn met name octrooigemachtigden die in de (private) praktijk werkzaam zijn voor advocaten- of octrooigemachtigdenkantoren of ondernemingen. Zij zullen slechts parttime voor de UPC gaan werken, en hun huidige posities dus behouden.
Voorkomen schijn partijdigheid
Dat laatste heeft tot enige ophef in de octrooigemeenschap geleid, omdat dit de vraag doet rijzen hoe er in de praktijk zal worden omgegaan met tegenstrijdige belangen en het voorkomen van de schijn van partijdigheid. De overeenkomst betreffende de UPC en de bijbehorende procedurele regels geven slechts in vrij algemene bewoordingen aan dat hier natuurlijk geen sprake van mag zijn. De tijd zal dus moeten leren hoe daar in de praktijk invulling aan zal worden gegeven.
Nu de rechters zijn benoemd, is het nog wachten op de afronding van de laatste praktische zaken zoals het finaliseren van het IT-systeem voor de nieuwe rechtbank. Zodra Duitsland er zeker van is dat ook alle praktische zaken zijn geregeld, zal het zijn ratificatie indienen en kan de UPC ruim 3 maanden later zijn deuren openen. Naar verwachting zal Duitsland dit in februari 2023 doen, en als het dat doet, dan zal op 1 juni 2023 een nieuw octrooitijdperk aanbreken in de EU.
Door: Oscar Lamme
