De Nederlandse internetsector heeft grote moeite met de door de Europese Unie en de Nederlandse regering opgelegde blokkade van de Russische staatszender Russia Today. De internetproviders voeren de maatregel wel uit, maar hebben er principieel bezwaar tegen en overwegen een zaak aan te spannen bij de rechter.
De kleine internetprovider Freedom Internet neemt het voortouw. Directeur Anco Scholten ter Horst zegt te werken aan een coalitie van partijen en heeft overleg met advocaten. ‘In de loop van de volgende week moet duidelijk worden of er een zaak is en op welke wijze en waar wij zo’n zaak dan moeten voeren.’
Scholten heeft principieel bezwaar tegen de maatregel. De blokkade is in strijd met open internet en wat in de internetwereld netneutraliteit wordt genoemd. Dat laatste betekent dat de providers zich niet met de inhoud van het internetverkeer bemoeien. ‘Zo’n blokkade voelt als ondemocratisch en censuur. Het doet Russisch aan. Op welk hellend vlak begeven wij ons?’
Giftige desinformatie
De maatregel om Russia Today en mediabedrijf Sputnik te blokkeren is een initiatief van de Europese Unie. Al in het eerste weekend na de inval van Rusland in Oekraïne kondigde commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan dat de commissie hiertoe een initiatief ging nemen. ‘We ontwikkelen instrumenten om hun giftige en schadelijke desinformatie uit Europa te weren’, zei zij destijds.
Aanvankelijk ging het het alleen om de televisieuitzendingen van Russia Today. Aangezien Russia Today in Nederland niet in de kabelpaketten zit, leek de maatregel in Nederland geen consequenties te hebben. Later werd duidelijk dat de maatregel breder was en ook het internet betrof.
Vervolgens heeft de Nederlandse regering een brede interpretatie gegeven aan de het Europese besluit, zegt Simon Besteman, directeur van Dutch Cloud Community, de branche organisatie van hosting- en cloudbedrijven. ‘Ik hoor dat Nederland het enige land is in Europa dat van de internetproviders eist dat zij Russia Today blokkeren.’
De internetproviders houden zich wel aan de maatregel. De Nederlandse overheid heeft eerder deze week duidelijk gemaakt dat het niet naleven van de wet een delict is en dat het Openbaar Ministerie handhavend zal optreden. Toezichthouder ACM, die normaal scherp let op handhaving van de netneutraliteit, kondigde afgelopen dinsdag aan niet op te treden als de providers overgaan tot een blokkade.
Schoorvoetend
Opvallend is dat de grote providers eerder deze week aangaven zich bij het besluit neer te leggen, maar schoorvoetend. KPN schreef in een persbericht: ‘Ondanks onze fundamentele bezwaren tegen het blokkeren van websites, willen we hiermee gevolg geven aan het EU-verbod om de betreffende Russische staatsmedia niet meer te verspreiden.’ Een woordvoerder van KPN meldt donderdag nog niet op de hoogte te zijn van het initiatief van andere providers om naar de rechter te stappen. ‘Als die vraag komt, dan zullen wij daarnaar kijken.’
Besteman van Dutch Cloud Community is zelf geen partij, maar zijn leden wel. Behalve Freedom Internet zijn er nog drie bedrijven in zijn achterban die aan een rechtszaak mee willen doen. ‘De discussie gaat niet over Russia Today. Wij voeren actie voor Oekraïne en hebben geen sympathie voor Rusland. Maar het is wel belangrijk op welke grondslag de minister kan zeggen dat wij een bepaalde website niet meer door mogen geven. Dat moet een rechter toetsen.’
Een ander bezwaar is dat de blokkade zo lek is als een mandje. ‘Iemand die een beetje technisch onderlegd is kan er probleemloos omheen’, zegt Scholten van Freedom Internet. Een VPN-verbinding volstaat om op de website van Russia Today te komen
