Elektriciteitsproducenten moeten alerter zijn op het tijdig publiceren van voorwetenschap – bijvoorbeeld het stilleggen van een centrale voor onderhoud – zodat zeker is dat alle handelaren over dezelfde informatie beschikken. Uit onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) blijkt dat producenten de publicatieregels in 2022 wel beter hebben nageleefd dan het jaar daarvoor, maar dat voorkennis toch nog niet altijd tijdig en op de juiste manier wordt gepubliceerd.
‘Het is belangrijk dat de groothandelsmarkten waarop gehandeld wordt in gas en elektriciteit goed functioneren en dat consumenten en bedrijven hier vertrouwen in hebben, zeker in de huidige energiecrisis’, aldus de toezichthouder. Producenten zijn verplicht om voorwetenschap over bijvoorbeeld het stilleggen van een centrale voor onderhoud of bij een storing tijdig te publiceren. ‘Dit is belangrijk omdat informatie over de beschikbare productiecapaciteit in Nederland invloed heeft op de prijzen die op de groothandelsmarkten tot stand komen.’
Het tijdig publiceren van voorwetenschap is ook belangrijk om (eventueel onbedoelde) handel met voorkennis te voorkomen. Alle marktdeelnemers in alle Europese landen moeten zich aan dezelfde regels houden.
Elektriciteitsproducenten moeten voorwetenschap publiceren op zogenoemde Inside Information Platforms (IIPs). Uit een analyse van alle publicaties die elektriciteitsproducenten in Nederland in 2021 en eerste helft van 2022 op de IPP’s hebben gepubliceerd, blijkt dat dat in 6,4% van de gevallen niet tijdig is gebeurd. De ACM heeft de uitkomsten van haar onderzoek besproken met producenten. De ACM ziet dat marktdeelnemers na de gevoerde gesprekken alerter zijn geworden op het juist en tijdig publiceren van voorwetenschap.
Naar aanleiding van de gesprekken heeft de ACM extra voorlichting over de publicatie van voorwetenschap op haar website geplaatst. Hierin legt de ACM bijvoorbeeld uit dat producenten altijd melding moeten maken van het afschakelen van productiecapaciteit, ook als dit het gevolg is van uitval van transportcapaciteit die veroorzaakt is door werkzaamheden van de netbeheerder.
In de gesprekken kwam ook naar voren dat leveranciers willen weten vanaf welke productiecapaciteitsgrens de niet-beschikbaarheid van productie gepubliceerd moet worden. ‘Het bepalen van een ondergrens is lastig omdat dit onder andere afhankelijk is van de concrete marktomstandigheden. De ACM begrijpt dat het in de praktijk niet eenvoudig is om in te schatten of een uitval van bijvoorbeeld een centrale of windmolenpark op dat moment voorwetenschap is. Daarom heeft de ACM toegelicht dat zij er bij het toezicht vanuit gaat dat de niet-beschikbaarheid van productie-eenheden van 100 MW of meer altijd moet worden gepubliceerd.’
In 2023 blijft de ACM het publiceren van voorwetenschap nauwlettend monitoren. ‘Als blijkt dat de naleving niet structureel verbetert kan de ACM ingrijpen, bijvoorbeeld door het opleggen van sancties.’
