De ACM roept bedrijven op hun verantwoordelijkheid te nemen en te zorgen voor een eerlijke online verkoop van diensten en producten. De toezichthouder komt daarom met een update van de Leidraad online bescherming consument, waarin nieuwe regelgeving en ontwikkelingen in de digitale economie zijn verwerkt.
Bedrijven kunnen consumenten online steeds gerichter beïnvloeden in hun keuzes en aankoop. Dat doen ze bijvoorbeeld met persoonlijke data over specifieke wensen en gedrag. De ACM stelt dat de consument verleiden tot een aankoop mag, maar dat misleiden verboden is. Zo moeten aanbiedingen echt aanbiedingen zijn, opzeggen van abonnementen moet net zo gemakkelijk zijn als aanmelden en webshops moeten juiste informatie geven over de rangschikking van aangeboden producten.
De grenzen van online beïnvloeding volgen uit de wettelijke regels over aankopen door consumenten. Sinds 2020 legt de ACM in de leidraad bescherming online consument uit hoe de wet wordt toegepast bij digitale aankopen. Er gelden strenge regels voor dark patterns: verborgen manieren om de consument te misleiden. Ook kan er sprake zijn van misleidende vormgeving van de website om consumenten te beïnvloeden dingen te doen die niet in hun belang zijn.
Europese richtlijn
De update van de leidraad uit 2020 is noodzakelijk, stelt de ACM. Aanleiding zijn onder andere ontwikkelingen in wet- en regelgeving binnen Europa, zoals het wetsvoorstel voor invoering van de richtlijn Modernisering Consumentenrechten. Hierin staan onder meer regels over rangschikking en gepersonaliseerde prijzen. Vanaf 2024 gelden de nieuwe regels van de Europese Digital Services Act, waarmee extra verplichtingen gaan gelden voor online platforms. In de leidraad worden deze nieuwe regels al benoemd. Nieuw in de leidraad zijn de onderwerpen reclame, influencers en het stimuleren van gebruik van online diensten.
Edwin van Houten, directeur Consumenten. ‘Mensen moeten met vertrouwen het internet op. Zij moeten zich niet onder druk gezet voelen om iets te kopen. En ze moeten eerlijke informatie krijgen. We geven voorlichting aan mensen en bedrijven en wijzen bedrijven ook op hun verantwoordelijkheid. Als bedrijven zich niet aan die verantwoordelijkheid houden, dan kunnen we een boete opleggen.’
