Nederlandse en andere EU-ondernemers zijn vanaf begin 2023 beter beschermd tegen oneerlijke concurrentie van bedrijven die profiteren van subsidies uit niet-EU landen. Er komt een meldplicht voor én toezicht op grotere overnames – vanaf €500 mln – en aanbestedingen – vanaf €250 mln – op de Europese markt.
Blijkt er na onderzoek sprake van daadwerkelijke concurrentieverstoring dan kan de Europese Commissie maatregelen nemen zoals sancties of besluiten dat de betreffende onderneming deze concurrentieverstoring moet terugdraaien.
Nederland heeft in 2019 het initiatief genomen in Europa voor deze wetgeving, omdat een ongelijk speelveld een toenemend probleem vormt en zo Europese ondernemers belemmert in hun inkomsten en groeikansen. De nieuwe regelgeving – de Verordening Buitenlandse Subsidies (RFS) – ziet toe op het aanpakken van oneigenlijke overheidssteun: zowel financieel als in de vorm van goederen of diensten.
Meldplicht en toezicht
De definitieve EU-verordening (RFS) bevat drie elementen die de basis zijn om marktverstoring aan te pakken. Het gaat om een meldplicht voor subsidies bij overnames waarbij het over te nemen bedrijf een omzet boven een bepaalde drempelwaarde (€500 mln) heeft en de directe of indirecte subsidie meer dan €50 mln bedraagt. Ook komt er een meldplicht voor subsidies bij inschrijving op een aanbesteding met een hoge geraamde waarde (meer dan €250 mln).
Tot slot krijgt de Europese Commissie de bevoegdheid om achteraf subsidies te onderzoeken in alle marktsituaties, ook bij overnames en aanbestedingen die niet boven de drempels uitkomen. Ook op het niet meewerken aan een dergelijk onderzoek en het verstrekken van vervalste informatie, staan boetes. Onderzoeken kunnen ook worden gedaan naar overheidssteun die in het verleden is verstrekt. ‘Dat is positief, omdat de verstorende effecten van een subsidie soms pas later zichtbaar zijn. Ook kan een onderzoek worden gestart als het vermoeden bestaat dat, al dan niet bewust, niet aan de meldplicht is voldaan’, aldus het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Ongelijk speelveld
Met deze nieuwe EU-verordening ‘kan een ongelijk speelveld voor wat betreft overnames en aanbestedingen voor het eerst effectief worden aangepakt’. Voor buitenlandse subsidies op de import van (industriële) goederen, zoals grondstoffen of halfproducten, gelden al mondiale regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).
Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat: ‘(…) We moeten niet meer naïef zijn als het gaat om afhankelijkheid van (half)producten, behoud van kennis en marktverstoring. Voor wat betreft dat laatste punt is het akkoord over deze EU-brede wetgeving echt een stap om een eerlijker speelveld te krijgen. Bedrijven van binnen én buiten de EU blijven welkom op de markt, maar moeten zich wel aan onze spelregels houden.’
