Negen maanden geleden trad de Wet homologatie onderhands akkoord (Whoa) in werking. Met die wet kunnen ondernemingen in geldnood een onderhandse deal sluiten met schuldeisers en aandeelhouders, ook als niet alle schuldeisers het daarmee eens zijn. Advocaat Ruud Brunninkhuis van BUREN maakt de balans op. ‘Als de coronasteun stopt op 1 oktober, verwacht ik wel dat er iets gaat veranderen. De Whoa zal dan meer gebruikt gaan worden.’
U volgt zaken over de Whoa op de voet. Hoeveel rechtszaken zijn er inmiddels geweest?
‘We zijn nu bij nummer zevenendertig, maar er zijn ook veel uitspraken die niet gepubliceerd worden. Een tijdje terug begreep ik dat er inmiddels zo’n veertig ondernemingen proberen of hebben geprobeerd om via de Whoa te herstructureren. Bedrijven proberen op die manier in leven te blijven en een faillissement te voorkomen.’
Wat voor bedrijven maken gebruik van de Whoa?
‘Als onderneming kun je een openbare of een besloten akkoordprocedure voeren. Bij die laatste worden de namen geanonimiseerd. Er zijn nu vier bedrijven die een openbaar Whoa-traject hebben gevolgd, waaronder twee bedrijven in de audiovisuele techniek voor grootschalige evenementen. Er loopt ook nog een openbaar Whoa-traject van ADO Den Haag. Er werd aanvankelijk gedacht dat vooral grote bedrijven gebruik zouden maken van de wet, maar we zien ook veel mkb’ers.’
Is er al een homologatie geslaagd?
‘Bij vier bedrijven heeft inmiddels daadwerkelijk homologatie van een akkoord plaatsgevonden. Daarnaast heb ik gezien dat er zo’n vijf verzoeken zijn toegewezen tot het aanwijzen van een herstructureringsdeskundige. Er zijn er ook vier afgewezen.’
Wat was de reden voor afwijzing?
‘Er was een onderneming die zijn cijfers niet op orde had, en dacht dat de deskundige dat wel even zou oplossen. Daar trapt de rechter niet in: de herstructureringsdeskundige is er alleen maar om een akkoord voor te bereiden, in stemming te brengen en zo nodig te homologeren.
Een ander bedrijf had niet genoeg aangetoond dat het bedrijf nog levensvatbaar was. Voor een succesvol beroep op de Whoa moet je in een bepaalde “toestand” verkeren: je moet aantonen dat je op termijn niet meer aan je schulden kan voldoen, maar je moet wel voldoende geld hebben om te voldoen aan je lopende verplichtingen. Als je als onderneming niet meer aan je lopende verplichtingen kan voldoen ben je te laat. Dan ga je failliet.’
Wat valt u op aan die zevenendertig uitspraken?
‘De uitspraken van de rechtbank laten zien dat je als onderneming je documentatie goed en tijdig op orde moet hebben. Je kunt niet zomaar “iets” proberen. Dat is goed, dit instrument moet geloofwaardig blijven, ook richting alle stakeholders.’
Ik begreep eerder dat rechters wel erg snel overgaan tot het afkondigen van een afkoelingsperiode. Hoe kijkt u daarnaar?
‘Wat ik merk is dat rechtbanken de afgelopen tijd steeds kritischer zijn in het afkondigen van een afkoelingsperiode. Er zijn de nodige uitspraken geweest waarbij rechters zeggen geen meerwaarde te zien, omdat het niet in het belang was van de schuldeisers. Met een afkoelingsperiode kun je als ondernemer extra ademruimte krijgen. Dat moet niet te makkelijk zijn en dat hebben rechtbanken goed in de gaten.’
Is er een sanctie voor ondernemers die misbruik maken van dit instrument?
‘Nee, maar als je wél financiële problemen hebt, maar geen akkoord sluit, dan ga je misschien failliet. Daarnaast blijf je als bestuurder tijdens een Whoa-traject beschikkingsbevoegd. Als je de zaken slecht regelt of de onderneming onbehoorlijk bestuurt, dan kun je persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Dat zijn risico’s die je sneller boven het hoofd hangen als je dit instrument te lichtvaardig inzet.’
Moet je altijd langs de rechter voor het volgen van een Whoa-traject?
‘Veel bedrijven proberen het eerst minnelijk, en gebruiken de Whoa als stok achter de deur. Een voordeel van het formele traject is dat je een afkoelingsperiode kan afroepen en een herstructureringsdeskundige kan laten benoemen. Dat laatste is in sommige gevallen in het belang van de schuldenaar, omdat een herstructureringsdeskundige onafhankelijk kan opereren.
Veel mensen denken dat de schuldenaar altijd het initiatief moet nemen. Dat is ten onrechte: onder de Whoa kan ook een schuldeiser, een aandeelhouder of de OR het initiatief nemen.’
Het aantal faillissementen is dit jaar ‘historisch’ laag. Hebben we dat te danken aan de Whoa?
‘Dat kan er deels mee te maken hebben, maar de overheid heeft natuurlijk veel steun gegeven aan bedrijven. Er zijn ook veel ondernemers die zelf de stekker eruit getrokken hebben. Daarnaast zijn rechtbanken het afgelopen jaar zelf terughoudend geweest met het uitspreken van faillissementen bij bedrijven die liquiditeitsproblemen hebben door corona.’
Doet de Whoa waarvoor het is bedoeld?
‘Het instrument zit goed in elkaar. Ik verwacht dat er nog veel meer Whoa-zaken zullen komen, want tot nu toe heeft men vooral de kat uit de boom gekeken. Als de coronasteun stopt op 1 oktober, verwacht ik wel dat er iets gaat veranderen. Niet alleen in het aantal faillissementen, maar ook in het aantal herstructureringen. De Whoa zal dan meer gebruikt gaan worden.
Daarnaast kan de bekendheid van de Whoa nog worden vergroot. Daar ligt een rol voor de Kamer van Koophandel. Dat zag je destijds ook toen de wettelijke schuldsanering werd geïntroduceerd. Bedrijven moeten het instrument nog leren kennen.’
Wat zou u ondernemers willen meegeven?
‘Als het niet goed gaat met je bedrijf, moet je nú handelen om er weer bovenop te komen. De rechtbank is kritisch, dus je moet alles goed voorbereiden. In Nederland is dit de enige mogelijkheid om je zakelijke schulden te herstructureren en tegenstemmende schuldeisers te dwingen om mee te werken. Begin dus op tijd.’
