LEGALE ZAKEN

Zakelijk nieuws / Juridisch perspectief

Thema

Klimaat &
Duurzaamheid:

Congresverslag ‘Jurist doet wat’: ‘Strijd om de ziel van het bedrijf’

Wie heeft het binnen ondernemingen voor het zeggen als het gaat om het verduurzamen van de economie en de samenleving? Het bestuur? De wetgever? Klanten of – actueel door Urgenda en Shell – de rechter? En wat is de rol van de bedrijfsjurist? Het waren terugkerende vragen tijdens de ochtendsessie van het congres ‘Jurist doet wat’ van het Nederlands Genootschap voor Bedrijfsjuristen en het Onderzoekscentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit.

De inhoudelijke aftrap wordt verzorgd door Rutger Claassen, hoogleraar politieke filosofie en economische ethiek van de Universiteit Utrecht. Volgens hem is het tijd om het vizier van ondernemingen te verleggen van privaat en aandeelhouders, naar maatschappelijk verantwoord en ‘stakeholders’ zoals werknemers, aandeelhouders, ecosystemen en toekomstige generaties. ‘Het wordt tijd om de focus te verleggen van winst naar purpose.’ Even later noemt hij het – ‘misschien wat zwaar aangezet voor de vroege ochtend’ – een ‘strijd om de ziel van het bedrijf’.

Diederik Samson, kabinetschef van Frans Timmermans, vertelt vanuit Brussel wat er allemaal aan Europese regelgeving op het gebied van klimaat aan zit te komen. Dat gaat volgens hem twee kanten op: enerzijds enorme beperkingen van de uitstoot van schadelijke gassen door investeringen in alternatieve energiebronnen en energiebesparing (uiteraard ook om los te komen van de Russen), en anderzijds toenemende verplichtingen op het vlak van corporate sustainable reporting and goverance.

Hij spreekt van een ‘versnelling van de sprint’ als gevolg van de oorlog in Oekraïne die ‘iedereen wakker heeft geschud’. Even later zegt hij gekscherend dat Brussel gelukkig niet veel last heeft van de burger, en dus vol op het orgel van het klimaat kan gaan. ‘Ik heb soms wel te doen met beleidsmakers die dicht op de burger zitten’.

Hij zegt dat naar aanleiding van een opmerking van gesprekspartner topambtenaar Sandor Gaastra over de campagne die De Telegraaf is gestart tegen de ‘dwangpomp’: de warmtepomp die ieder huishouden vanaf 2026 zou moeten hebben. ‘Het is heel lastig voor politici om daar weerstand aan te bieden’.

Gaastra even later: ‘Eén ding is zeker: we kunnen ons niet uit de klimaatcrisis subsidiëren’. Samson is dat met hem eens, maar zegt wel dat de ‘rechtvaardigheid binnen de energietransitie moet worden vormgegeven’. ‘Wat dat betreft was de btw-korting op brandstof niet zo handig. Geef steun aan de mensen die het echt nodig hebben, niet aan iedereen.’

Drempels en knelpunten

Drie bedrijfsjuristen schetsen daarna juridische drempels en knelpunten bij het realiseren van duurzame impact. Baukje Dreimuller van Renewi, Peter Cent van Triodos Banken Yu Lian de Bakker van PVH (onder meer Tommy Hilfiger) zijn het er over eens dat er veel schort aan wetgeving: het is enorm veel, het is te laat of het is een vat vol onzekerheden.

De Bakker wijst er op dat ze werkt met wereldwijde merken, maar dat een eenduidig juridisch kader ontbreekt. Na een verhandeling wat PVH Europe allemaal doet aan verduurzaming, krijgt ze vanuit de zaal de kritische vraag of de mode-industrie niet het hele businessmodel – met de zomer-, najaar-, winter- en voorjaarscollecties – moet staken. ‘U bedoelt dat ik de tent moet sluiten?’

Ze legt daarna uit dat delen van collecties die overblijven nu worden gerecycled of als tweedehands collecties worden verkocht.

Reguleringsfalen

De paneldiscussie spitst zich vooral toe op de vraag wat de rol van de rechter moet zijn als het gaat om het aanjagen van duurzaamheid. Hoogleraar privaatrecht Lodewijk Smeehuijzen van de Universiteit van Amsterdam maakt een vergelijking met asbest: volgens hem werd dat in de jaren zestig ‘bewust niet verboden’ door de wetgever, hoewel men al wist van de gevaren. Dat verbod kwam er wegens economische belangen pas in 1993, en dat is volgens Smeehuijzen een evident geval van ‘reguleringsfalen’. De klimaatcrisis is een vergelijkbaar geval, en daarom is het goed dat de rechter kan ingrijpen. ‘Hij is de grown up in the room.’

Gerard van Solinge, hoogleraar ondernemingsrecht en advocaat bij Allen & Overy, vindt dat de rechter op dit punt geen rol heeft. Hij pleit voor een leidende rol van ondernemingen zelf, die – op dezelfde wijze als het gegaan is met de corporate governance code – duurzaamheid moet ‘absorberen’ in de bedrijfsvoering. Wel vindt hij een wettelijke aansporing voor maatschappelijk verantwoord gedrag aan te bevelen. ‘Het maakt duidelijk dat je deel uitmaakt van de planeet.’

Een deelnemer uit de zaal stelt dat niet de rechter, maar de klant het voor het zeggen heeft, en ook moet hebben. ‘Kijk bijvoorbeeld naar koffie: dat is vandaag de dag een secundaire arbeidsvoorwaarde. Jongere generaties hebben geld over voor een verantwoord en duurzaam product. Bedrijven gaan daar in mee. Dat is een veel betere motivator.’

Smeehuijzen: ‘Het gaat niet om of-of, maar én-én. Rechter, wetgever, bestuur, klant, stakeholders: ze moeten allemaal meewerken. Alleen de klant gaat ook te traag. Die is nog altijd graag bereid om voor vier tientjes naar Barcelona te vliegen.’

Rozemarijn Bloemendal van Deloitte gaat in op de duurzaamheidsverslaglegging voor grote bedrijven, eerder ook genoemd door Samson. Volgens Bloemendal zien veel bedrijven er enorm tegenop, ook al omdat ze ook hun hele keten van toeleveranciers moeten gaan onderzoeken. ‘Ga er maar aan staan. Maar toch denk ik dat het een goede manier is om duurzaamheid te bevorderen. Het kan een driver zijn voor waardecreatie.’

Greenwashing

De ochtend wordt afgesloten door Tobias Cohen Jehoram van De Brauw. Hij legt uit dat het bij duurzaamheidsclaims van ondernemingen gaat om uitleggen en bewijzen. Hoe absoluter de claim, hoe zwaarder de bewijslast bij de toezichthouders Reclame Code Commissie en Autoriteit Consument & Markt.

Wel vindt hij dat er bij de Reclame Code Commissie sprake is van zwabberbeleid, waarbij de consument niet altijd even serieus wordt genomen. Shell mag zich niet profileren als ‘aanjager – laat staan een van de grootste aanjagers van hernieuwbare energie’ (‘te rooskleurig’), terwijl Vattenfalls claim ‘fossielvrij binnen één generatie’ wel door de beugel kan (‘het is een ambitie en een doelstelling’).

Cohen Jehoram: ‘Bedrijven willen in de concurrentiestrijd wel kunnen zeggen dat ze groen zijn, of willen worden. Daar moeten ze enige ruimte voor krijgen. De consument is doorgaans wijs genoeg om zich een eigen oordeel te vormen.’

Volg ons op Linkedin-Legale Zaken!

U kunt zich ook inschrijven voor de Nieuwsbrief waarmee we binnenkort van start gaan

Lees ook: Jurist doet wat: Blijf kritische vragen stellen aan het bestuur’

Lees ook: Yu Lian de Bakker van PVH Europe: ‘Het is te kort door de bocht om je direct op force majeur te beroepen’

Lees ook: General counsel afvalrecycler Renewi: ‘Afval bestaat niet’

ACM: snel duidelijkheid over productielocaties groen gas

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 2 miljard m3 groen gas – dat wordt geproduceerd door het vergisten van biomassa zoals plantenresten, algen of mest – in Nederland geproduceerd moet worden als duurzaam initiatief voor aardgas. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) vindt het belangrijk dat netbeheerders

Lees Verder >

Snelle invoering Omgevingswet nog niet zeker

De invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 staat door een kritisch position paper van de Raad van State toch nog onder druk. Het commentaar van de Raad van State op de staat van het Digitale Stelsel Omgevingswet is ‘te serieus om onweersproken te laten’, erkende minister De Jonge

Lees Verder >

Eerdere Berichten

Delen:

Twitter
LinkedIn
Email

Thema

Klimaat & Duurzaamheid:

Congresverslag ‘Jurist doet wat’: ‘Strijd om de ziel van het bedrijf’

Wie heeft het binnen ondernemingen voor het zeggen als het gaat om het verduurzamen van de economie en de samenleving? Het bestuur? De wetgever? Klanten of – actueel door Urgenda en Shell – de rechter? En wat is de rol van de bedrijfsjurist? Het waren terugkerende vragen tijdens de ochtendsessie van het congres ‘Jurist doet wat’ van het Nederlands Genootschap voor Bedrijfsjuristen en het Onderzoekscentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit.

De inhoudelijke aftrap wordt verzorgd door Rutger Claassen, hoogleraar politieke filosofie en economische ethiek van de Universiteit Utrecht. Volgens hem is het tijd om het vizier van ondernemingen te verleggen van privaat en aandeelhouders, naar maatschappelijk verantwoord en ‘stakeholders’ zoals werknemers, aandeelhouders, ecosystemen en toekomstige generaties. ‘Het wordt tijd om de focus te verleggen van winst naar purpose.’ Even later noemt hij het – ‘misschien wat zwaar aangezet voor de vroege ochtend’ – een ‘strijd om de ziel van het bedrijf’.

Diederik Samson, kabinetschef van Frans Timmermans, vertelt vanuit Brussel wat er allemaal aan Europese regelgeving op het gebied van klimaat aan zit te komen. Dat gaat volgens hem twee kanten op: enerzijds enorme beperkingen van de uitstoot van schadelijke gassen door investeringen in alternatieve energiebronnen en energiebesparing (uiteraard ook om los te komen van de Russen), en anderzijds toenemende verplichtingen op het vlak van corporate sustainable reporting and goverance.

Hij spreekt van een ‘versnelling van de sprint’ als gevolg van de oorlog in Oekraïne die ‘iedereen wakker heeft geschud’. Even later zegt hij gekscherend dat Brussel gelukkig niet veel last heeft van de burger, en dus vol op het orgel van het klimaat kan gaan. ‘Ik heb soms wel te doen met beleidsmakers die dicht op de burger zitten’.

Hij zegt dat naar aanleiding van een opmerking van gesprekspartner topambtenaar Sandor Gaastra over de campagne die De Telegraaf is gestart tegen de ‘dwangpomp’: de warmtepomp die ieder huishouden vanaf 2026 zou moeten hebben. ‘Het is heel lastig voor politici om daar weerstand aan te bieden’.

Gaastra even later: ‘Eén ding is zeker: we kunnen ons niet uit de klimaatcrisis subsidiëren’. Samson is dat met hem eens, maar zegt wel dat de ‘rechtvaardigheid binnen de energietransitie moet worden vormgegeven’. ‘Wat dat betreft was de btw-korting op brandstof niet zo handig. Geef steun aan de mensen die het echt nodig hebben, niet aan iedereen.’

Drempels en knelpunten

Drie bedrijfsjuristen schetsen daarna juridische drempels en knelpunten bij het realiseren van duurzame impact. Baukje Dreimuller van Renewi, Peter Cent van Triodos Banken Yu Lian de Bakker van PVH (onder meer Tommy Hilfiger) zijn het er over eens dat er veel schort aan wetgeving: het is enorm veel, het is te laat of het is een vat vol onzekerheden.

De Bakker wijst er op dat ze werkt met wereldwijde merken, maar dat een eenduidig juridisch kader ontbreekt. Na een verhandeling wat PVH Europe allemaal doet aan verduurzaming, krijgt ze vanuit de zaal de kritische vraag of de mode-industrie niet het hele businessmodel – met de zomer-, najaar-, winter- en voorjaarscollecties – moet staken. ‘U bedoelt dat ik de tent moet sluiten?’

Ze legt daarna uit dat delen van collecties die overblijven nu worden gerecycled of als tweedehands collecties worden verkocht.

Reguleringsfalen

De paneldiscussie spitst zich vooral toe op de vraag wat de rol van de rechter moet zijn als het gaat om het aanjagen van duurzaamheid. Hoogleraar privaatrecht Lodewijk Smeehuijzen van de Universiteit van Amsterdam maakt een vergelijking met asbest: volgens hem werd dat in de jaren zestig ‘bewust niet verboden’ door de wetgever, hoewel men al wist van de gevaren. Dat verbod kwam er wegens economische belangen pas in 1993, en dat is volgens Smeehuijzen een evident geval van ‘reguleringsfalen’. De klimaatcrisis is een vergelijkbaar geval, en daarom is het goed dat de rechter kan ingrijpen. ‘Hij is de grown up in the room.’

Gerard van Solinge, hoogleraar ondernemingsrecht en advocaat bij Allen & Overy, vindt dat de rechter op dit punt geen rol heeft. Hij pleit voor een leidende rol van ondernemingen zelf, die – op dezelfde wijze als het gegaan is met de corporate governance code – duurzaamheid moet ‘absorberen’ in de bedrijfsvoering. Wel vindt hij een wettelijke aansporing voor maatschappelijk verantwoord gedrag aan te bevelen. ‘Het maakt duidelijk dat je deel uitmaakt van de planeet.’

Een deelnemer uit de zaal stelt dat niet de rechter, maar de klant het voor het zeggen heeft, en ook moet hebben. ‘Kijk bijvoorbeeld naar koffie: dat is vandaag de dag een secundaire arbeidsvoorwaarde. Jongere generaties hebben geld over voor een verantwoord en duurzaam product. Bedrijven gaan daar in mee. Dat is een veel betere motivator.’

Smeehuijzen: ‘Het gaat niet om of-of, maar én-én. Rechter, wetgever, bestuur, klant, stakeholders: ze moeten allemaal meewerken. Alleen de klant gaat ook te traag. Die is nog altijd graag bereid om voor vier tientjes naar Barcelona te vliegen.’

Rozemarijn Bloemendal van Deloitte gaat in op de duurzaamheidsverslaglegging voor grote bedrijven, eerder ook genoemd door Samson. Volgens Bloemendal zien veel bedrijven er enorm tegenop, ook al omdat ze ook hun hele keten van toeleveranciers moeten gaan onderzoeken. ‘Ga er maar aan staan. Maar toch denk ik dat het een goede manier is om duurzaamheid te bevorderen. Het kan een driver zijn voor waardecreatie.’

Greenwashing

De ochtend wordt afgesloten door Tobias Cohen Jehoram van De Brauw. Hij legt uit dat het bij duurzaamheidsclaims van ondernemingen gaat om uitleggen en bewijzen. Hoe absoluter de claim, hoe zwaarder de bewijslast bij de toezichthouders Reclame Code Commissie en Autoriteit Consument & Markt.

Wel vindt hij dat er bij de Reclame Code Commissie sprake is van zwabberbeleid, waarbij de consument niet altijd even serieus wordt genomen. Shell mag zich niet profileren als ‘aanjager – laat staan een van de grootste aanjagers van hernieuwbare energie’ (‘te rooskleurig’), terwijl Vattenfalls claim ‘fossielvrij binnen één generatie’ wel door de beugel kan (‘het is een ambitie en een doelstelling’).

Cohen Jehoram: ‘Bedrijven willen in de concurrentiestrijd wel kunnen zeggen dat ze groen zijn, of willen worden. Daar moeten ze enige ruimte voor krijgen. De consument is doorgaans wijs genoeg om zich een eigen oordeel te vormen.’

Volg ons op Linkedin-Legale Zaken!

U kunt zich ook inschrijven voor de Nieuwsbrief waarmee we binnenkort van start gaan

Lees ook: Jurist doet wat: Blijf kritische vragen stellen aan het bestuur’

Lees ook: Yu Lian de Bakker van PVH Europe: ‘Het is te kort door de bocht om je direct op force majeur te beroepen’

Lees ook: General counsel afvalrecycler Renewi: ‘Afval bestaat niet’

Eerdere Berichten

Delen:

Twitter
LinkedIn
Email

Privacy Cookies

Leuk dat u er bent. Nog even dit:

LEGALE ZAKEN maakt gebruik van cookies om het gebruik van de website te analyseren, om het mogelijk te maken content via social media te delen. Deze cookies worden ook geplaatst door derden. Wij gaan zorgvuldig met uw privégegevens om. Klik op ‘lees verder’ voor uitgebreide informatie.

Door deze melding weg te klikken of gebruik te blijven maken van deze site stemt u hiermee in. 

Privacy Cookies

Leuk dat u er bent. Nog even dit:

LEGALE ZAKEN maakt gebruik van cookies om het gebruik van de website te analyseren, om het mogelijk te maken content via social media te delen. Deze cookies worden ook geplaatst door derden. Wij gaan zorgvuldig met uw privégegevens om. Klik op ‘lees verder’ voor uitgebreide informatie.

Door deze melding weg te klikken of gebruik te blijven maken van deze site stemt u hiermee in.