Begin deze week werd bekend dat de scheepseigenaren van de Ever Given en de Egyptische autoriteiten een akkoord hebben bereikt over de betaling van schadevergoeding. Ook alle ladingeigenaren zitten met schade, maar dat bedrag zullen zij niet volledig vergoed krijgen. Dat zegt advocaat Erik Klinkhamer van Langelaar Klinkhamer Advocaten.
Het is niet de eerste keer dat het schip de Ever Given te maken krijgt met een aanvaring. Zondagochtend twee jaar geleden is het ook al raak, als het schip de Ever Given in de problemen raakt op de Elbe in Hamburg. Het 400 meter lange schip – ‘twee Feyenoord stadions aan elkaar’ – ramt de veerboot ‘Finkenwerder’, die na de aanvaring total loss wordt verklaard. Er vallen geen gewonden, maar er is wel schade.
‘Toen heb ik de Ever Given aan de ketting laten leggen’, aldus advocaat Klinkhamer. Volgens Klinkhamer is dat ook het risico van het varen met een schip van dergelijke omvang. ‘Niet alleen blijkt het manoeuvreren met zo’n schip grote risico’s met zich mee te brengen, ook de schade blijkt immens te zijn wanneer het een keer misgaat.’
‘De strekking van het verhaal is dat er twee jaar gelden ook al een aanvaring was met de Ever Given. Nu hebben we die ellende in het Suezkanaal. Dat is niet helemaal toevallig. Er hoeft maar iets te gebeuren en het gaat mis. Ze zeggen dat zo’n schip goed te besturen is, maar als je over dit soort afmetingen praat blijkt nu dus al twee keer achter elkaar dat zo’n schip niet makkelijk te hanteren is. Het kan zo nog een keer misgaan.’
Er is nu een afspraak gemaakt met de Egyptische autoriteiten voor vergoeding van de schade. Krijgen zij het gehele bedrag vergoed?
‘Ik neem aan dat de scheepseigenaar een beroep heeft gedaan op de beperking van zijn aansprakelijkheid. Zowel voor de schade aan het Suezkanaal, als de schade aan de lading.’
Hoe werkt dat juridisch gezien?
‘In het Beperkingsverdrag van 1976 is geregeld dat iedere scheepseigenaar zijn schade mag beperken. Wat dat bedrag is, wordt berekend aan de hand van de bruto tonnage van het schip. Ik neem aan dat daar voor de Ever Given een bedrag is uitgekomen en dat er zekerheid is gesteld. De schuldeisers zullen dat bedrag naar rato moeten verdelen.’
Is al bekend gemaakt of de scheepseigenaar een beroep zal doen op de beperking van aansprakelijkheid?
‘Dat zullen ze zeker doen. Daar is de regeling nu juist voor: dat je niet onbeperkt aansprakelijk bent. De bedragen zijn anders niet te overzien.’
Hoe werkt dat in de praktijk?
‘Het bedrag van de beperkte aansprakelijkheid moet op tafel worden gelegd. Dat kan bijvoorbeeld worden gedeponeerd op een rechtbank. Schuldeisers kunnen dan onderling ruzie gaan maken hoe ze dat met elkaar moeten verdelen. Dat bedrag geldt voor alle claimanten en die moeten daar genoegen mee nemen. Het kan nog wel een paar jaar duren voordat een vereffenaar alle vorderingen heeft beoordeeld.’
Wie delen mee in dat bedrag?
‘Denk aan de Egyptische autoriteiten, maar ook alle ladingeigenaren. Stel dat de beperking van aansprakelijkheid op €100 mln uitkomt, dan kan het zijn dat iedereen bijvoorbeeld maar één tiende van zijn vordering vergoed krijgt. Iedere crediteur moet inleveren. Daarbij is goed om te weten dat de vordering van bergers en hulpverleners – maar ook van de bemanningsleden – niet onder het Beperkingsverdrag valt. Zij kunnen dus wel aanspraak maken op volledige vergoeding.’
Waarvoor kunnen ladingeigenaren een vordering instellen?
‘Denk aan ladingsschade en vertragingsschade. Als het bederfelijke waar is – denk aan vlees – dan kan het zo zijn dat je de volledige waarde van de inhoud van je containers kwijt bent. Bovendien is er een enorme vertraging opgetreden. Alle ladingeigenaren kunnen op grond daarvan een vordering instellen bij de vervoerder.’
Kun je de eigenaren van het schip aansprakelijk stellen voor die schade?
‘Ja, natuurlijk. Als je afspreekt dat je goederen – bijvoorbeeld uit Australië – als vervoerder naar Rotterdam brengt, dan ga je er van uit dat het drie of vier weken onderweg is. Als het niet op tijd aankomt of het product niet meer goed is, dan heb je voor dat bedrag een vordering op de rederij. Die heeft namelijk met jou afgesproken om het product schadevrij, fris én fruitig naar Rotterdam te vervoeren. Het moet goed erin én goed eruit.’
Maakt het voor de beperking van aansprakelijkheid nog wat uit of de scheepseigenaar onvoorzichtig is geweest?
‘Als je het heel erg bont maakt – en er sprake is van opzet of grove schuld – dan kun je geen beroep doen op de beperking van de aansprakelijkheid. Bijvoorbeeld als je als kapitein dronken feest hebt staan vieren in de stuurhut. Denk aan de Costa Concordia, waar de kapitein persoonlijk is veroordeeld, omdat hij bezig was met een privéfeest. Maar daar lijkt hier geen sprake van te zijn.’
