Klokkenluider Jeroen Laarakkers maakte in 2016 bij de Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) melding van vijf vermeende misstanden. Als gevolg van zijn melding krijgt hij last van stress, en raakt hij vervolgens arbeidsongeschikt. Het Hof Den Haag stelt vandaag dat niet kan worden vastgesteld ‘dat er sprake is van benadeling door TNO’. TNO is daarom niet-aansprakelijk voor de geleden schade.
Laarakkers heeft tijdens een trip naar Singapore een aanvaring met cybersecurity-directeur Annemarie Zielstra. Een samenwerkingsverband van TNO met een Duitse partner – opgezet om grootse daden te gaan verrichten in Singapore op het gebied van cybersecurity – wordt door Zielstra op losse schroeven gezet, en ze schuift een Nederlands bedrijf naar voren dat de positie van de Duitsers zou kunnen overnemen.
Laarakkers, die het goed kan vinden met de Duitsers, vindt het niet betrouwbaar en integer, en volgens hem is er ook sprake van de schijn van belangenverstrengeling. Ook zou Zielstra een angst- en wraakcultuur bij TNO creëren, en trad ze onvoldoende op tegen een ingehuurde werknemer die een document over een cybersecurity-project in Singapore had gestolen.
Onder verwijzing naar medische stukken stelt Laarakkers dat zijn arbeidsongeschiktheid een rechtstreeks gevolg is van zijn melding, zodat TNO gehouden is de schade die hij daardoor lijdt te vergoeden. Hij eist ruim €2 mln.
Stress
De redenering van Laarakkers gaat echter niet op, stelt het Hof. ‘Het hof ziet, met de kantonrechter, dat TNO steken heeft laten vallen en het hof neemt zonder meer aan dat appellant als gevolg van zijn melding stress heeft ervaren en dat die stress (mede) heeft geleid tot zijn arbeidsongeschiktheid. In zoverre is dus sprake van causaal verband tussen zijn melding (en het conflict zelf) en zijn arbeidsongeschiktheid, maar dat alleen is nog niet voldoende om te oordelen dat TNO aansprakelijk is voor de schade die het gevolg is van die arbeidsongeschiktheid.´
Voor aansprakelijkheid moet er sprake zijn van ‘benadeling’ van de werknemer door de werkgever als gevolg van de melding. En daar gaat het mis voor Laarakkers, schrijft het Hof. ‘Hij wijst op vele punten waar – in zijn ogen – de feitenvaststelling en de waardering van de feiten door de Commissie Meldingsonderzoek onjuist zijn. In zijn processtukken ontbreekt echter een juridische duiding van die argumenten. Feiten of omstandigheden dat die gestelde onjuistheden een benadeling (…) opleveren, of daarvan het gevolg zijn, heeft appellant niet of onvoldoende gesteld en zijn ook niet gebleken.’
Fel in de communicatie
Ook is volgens het Hof niet gebleken is dat Zielstra van plan was een andere partner-onderneming te introduceren voor het project en ook niet dat zij enig belang had bij het introduceren van andere partner-ondernemingen: dat er sprake was van belangenverstrengeling is niet vastgesteld. En Zielstra ‘kan fel zijn in haar communicatie, maar dat is niet niet-transparant en levert nog geen pestgedrag of angstcultuur op’, stelt het Hof vast in navolging van de Commissie Meldingsonderzoek.
Het cybersecurity-project in Singapore – waar TNO miljoenen mee zou gaan verdienen – loopt overigens uit op een flop. NRC publiceerde in 2019 uitgebreid over de zaak, en concludeerde: ‘Veel omzet draait de afdeling Singapore – ondanks alle ambities – evenmin. In 2016, het laatste jaar waarover cijfers beschikbaar zijn, haalde TNO South East Asia een omzet van bijna zeven ton en gaf het €1,5 mln uit, een verlies van 8 ton.’
Foto: NEOSiAM 2021/Pexels
