Vorige maand oordeelde de rechter dat de Belgische champignonkwekerij Eurochampignon onrechtmatig ‘wapperde’ met octrooien. Eurochampignon verstuurde brieven naar de afnemers van zijn Nederlandse concurrent Van Doremaele Champignons, met de strekking dat het kantelbare teeltsysteem van Van Doremaele octrooi-inbreuk zou maken. Dat wapperen is in dit geval onrechtmatig, oordeelt de Haagse rechtbank: omdat zijn eigen teeltstelling niet nieuw én niet inventief is, weet Eurochampignon dat de octrooien ongeldig zijn.
In juli 2018 vraagt Eurochampignon Europese en Nederlandse octrooien aan voor een kantelbaar teeltsysteem voor champignons. In diezelfde periode is ook Van Doremaele bezig met de ontwikkeling van een kantelbare kweekstelling. Van Doremaele doet daarvoor zelf ook octrooiaanvragen, en in dat kader raakt het op de hoogte van de octrooiaanvragen van Eurochampignon.
In het najaar van 2018 gaan vertegenwoordigers van Van Doremaele op bezoek bij Eurochampignon. Die wijzen Eurochampignon erop dat het teeltsysteem waarvoor de octrooien zijn aangevraagd niet nieuw en inventief is, terwijl dat wel noodzakelijk is voor een geldig octrooi. Een sterk vergelijkbaar systeem was namelijk in 2007 al beschreven in een publicatie van de Universiteit Wageningen. Precies om die reden komen zowel het Octrooicentrum Nederland als het Europees Octrooibureau begin 2019 tot de conclusie dat de uitvinding van Eurochampignon nieuwheid en inventiviteit mist.
Eurochampignon dreigt toch met octrooirechten
De brieven van Eurochampignon veroorzaken onrust bij de afnemers van Van Doremaele, en dat is voor Van Doremaele reden om een procedure te starten bij de rechtbank Den Haag. Van Doremaele vordert een zogenaamd ‘wapperverbod’: Eurochampignon moet worden verboden om richting derden te beweren dat Van Doremaele met zijn kantelbare kweekstelling inbreuk maakt op de octrooien van Eurochampignon.
Ondanks deze duidelijke signalen dat de octrooien van Eurochampignon ongeldig zijn, verstuurt Eurochampignon in de loop van 2019 toch sommatiebrieven naar Van Doremaele en zijn Australische, Canadese en Duitse afnemers. De strekking van de sommatiebrieven is dat het teeltsysteem van Van Doremaele inbreuk zou maken op de octrooien van Eurochampignon. Kortom: Eurochampignon wappert met zijn octrooirechten.
Oordeel rechtbank: wapperen is inderdaad onrechtmatig
De rechtbank wijst de vorderingen van Van Doremaele toe. Zij is van oordeel dat er – op het moment dat Eurochampignon de sommatiebrieven verstuurde – al een serieuze kans bestond dat zijn Nederlands octrooi geen stand zou houden, en dat zijn Europese octrooiaanvraag niet zou worden verleend. Eurochampignon wist dit ook, of behoorde dat te weten. Het Nederlandse én het Europees Octrooibureau hadden hun bevindingen immers al in januari en februari 2019 kenbaar gemaakt. Desondanks heeft Eurochampignon de sommatiebrieven verstuurd, in de wetenschap dat daarvoor eigenlijk geen (of onvoldoende) basis bestond.
De rechtbank weegt ook mee dat de ontvangers van de sommatiebrieven niet juridisch geschoold zijn. Zij zullen er dus niet mee bekend zijn dat de octrooien waarop Eurochampignon zich beroept, waarschijnlijk niet geldig zijn. Wat ook meespeelt, is dat de geadresseerde afnemers al snel huiverig worden van de sommatiebrief, omdat de aanschaf van kantelbare kweekstellingen een grote investering is. De brieven zijn dus geschikt om klanten van Van Doremaele af te keren, waardoor schade bij Van Doremaele aannemelijk is.
De rechtbank legt een wapperverbod op: Eurochampignon mag afnemers niet meer benaderen met de mededeling dat de teeltinrichting van Van Doremaele octrooi-inbreuk zou maken. Daarnaast moet Eurochampignon rectificaties versturen en schadevergoeding betalen.
Uitzondering op de regel
Deze zaak is bijzonder, omdat rechters niet snel een verbod en schadevergoeding toewijzen vanwege onterechte beroepen op intellectuele eigendomsrechten. De reden is dat iedereen zich mag beroepen op de rechten die men meent te hebben. Dat is alleen anders als er serieuze aanwijzingen bestaan dat de intellectuele eigendomsrechten niet geldig zijn, of dat de wederpartij geen inbreuk maakt op die rechten.
Dit vonnis van de rechtbank Den Haag zet de houders van intellectuele eigendomsrechten dus weer even op scherp: handhaven mag, maar niet als het er duimendik bovenop ligt dat de wederpartij geen inbreuk maakt op (geldige) intellectuele eigendomsrechten.
Door: Edwin van der Velde
