Als je in deze weken een column schrijft, dan is het bijna lastig om het níet over The Voice of Holland te hebben. We lazen statements op Instagram – tegenwoordig dé plek om zaken van belang te melden – en het onderwerp domineerde vele talkshows en social media. En dat was alleen nog vóór de uitzending van donderdag 20 januari. Na de uitzending van BOOS barstte pas echt de bom, niet in de minste plaats door de wijze waarop John de Mol reageerde op hetgeen hij vlak daarvoor had gezien.
Het was waarschijnlijk het mediabeeld van het jaar: John de Mol die zich liet interviewen door Tim Hofman in de studentikoos aandoende studio van BOOS, direct nadat hij de schokkende informatie over een van zijn programma’s had gehoord.
Natuurlijk ben ik ook gevallen over de punten waar iedereen over is gevallen. Maar zijn we nu echt zo verbaasd over zijn reactie? Ik ben dat eigenlijk niet. We zagen een van de meest toonaangevende mannen van medialand, die waarschijnlijk al jarenlang van niets of niemand onder de indruk is en zich daar ook geen voorstelling (meer) van kan maken. Hij zal hoofdzakelijk mensen tegenkomen die onder de indruk van hém zijn.
Dus ik begrijp eigenlijk wel dat hij zich moeilijk kan inleven in de belevingswereld van jonge vrouwen. En ook dat in zijn beleving zijn zwager alleen maar de bandleider is, die alleen maar een machtspositie kan hebben als hij zich die expliciet (en ten onrechte) zou hebben aangemeten.
Ik zag eigenlijk vooral een man, die een man zat te zijn. Hij zat er vooral heel praktisch in: ‘als je mij vertelt wat het probleem is, dan kan ik het voor je oplossen’. Ondertussen is hem – en de rest van Nederland – wel duidelijk dat het zo niet werkt, dus daar zal ik niet te veel woorden aan vuil maken. Ik hoorde in zijn reactie ook een voornemen om de situatie te verbeteren. Hij zei dat hij wil leren begrijpen waarom vrouwen zich niet melden bij ongewenst gedrag, maar ook dat hij zich daarvoor wil inzetten. En dat hij daarover ook het gesprek met vrouwen aan wil gaan.
Nu een van de machtigste mannen in medialand zich deze commitment heeft aangemeten, mag je verwachten dat er echt iets verandert. Ik kijk ernaar uit om te zien hoe John zijn Voice gaat gebruiken.
Seksuele intimidatie
Ondertussen is ook goed om in de gaten te houden dat seksuele intimidatie niet alleen strafrechtelijk is ingekaderd, maar ook arbeidsrechtelijk. Zie daarvoor ook deze opinie in het FD: ‘Werkgever kan beleid tegen grensoverschrijdend gedrag maar beter op orde hebben’
In aanvulling daarop is het goed om te weten dat seksuele intimidatie ook in arbeidsrechtelijke wetgeving is gedefinieerd, namelijk in art. 7:646 lid 6 jo. 8 BW. Daaronder wordt namelijk verstaan ‘enige vorm van verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd’. De memorie van toelichting noemt de volgende voorbeelden van seksuele intimidatie: dubbelzinnige opmerkingen, onnodig aanraken, gluren, pornografische afbeeldingen op het werk, aanranding en verkrachting.
Dat betekent dus dat je met een dubbelzinnige opmerking of ‘gluren’ al een voorbeeld van seksuele intimidatie te pakken hebt. Zo hoog ligt die lat dus niet.
Belangrijk is dat je ook in wetgeving een verschuiving ziet in het begrip seksuele intimidatie. Waar in 2005 seksuele intimidatie werd gedefinieerd als ‘opmerkingen en gedragingen met een seksuele lading die door degene die wordt benaderd, als ongewenst respectievelijk vernederend worden ervaren’, heeft de wetgever in 2006 bewust ‘het worden ervaren’ door ‘de persoon die wordt benaderd’ verwijderd. In zijn arrest van 10 juli 2009 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat bij seksuele intimidatie inderdaad niet bepalend is hoe de verweten gedraging door de betrokkene is ervaren, maar laat de Hoge Raad de bedoeling van de pleger wél een rol spelen.
Er zijn vele auteurs die zich afvragen of het terecht is dat de bedoeling van de pleger een rol speelt. Ook zijn er best voorbeelden van rechtspraak waar je je kunt afvragen of die uitspraken in het huidige klimaat nog hetzelfde zouden luiden. Ik ben reuze benieuwd naar de ontwikkelingen.
Ezelsbruggetje
Er is overigens een handig ezelsbruggetje voor de heren die zich afvragen ‘of ze dan helemaal niets meer mogen zeggen’. Dat ezelsbruggetje luidt: ‘when in doubt, don’t pull it out’. Ik geef toe dat dit alleen werkt als het vermogen bestaat tot twijfel aan het eigen gedrag, maar niettemin goed om in gedachten te houden. Vraag je je af of de dame in kwestie je opmerking net zo grappig zal vinden? Zo ja, maak hem dan maar niet.
En twijfel je of een foto van normaliter bedekte lichaamsdelen zal sturen? Hoewel inmiddels duidelijk is dat daar echt nog nooit iemand beter van is geworden, geldt ook daar: Don’t pull it out.
