Afgelopen vrijdag heeft de ministerraad ingestemd met het instellen van de ‘Commissie advocatendiensten aan de Staat’. Deze onderzoekscommissie gaat kijken naar de wijze waarop de rijksoverheid in de toekomst moet worden geadviseerd en bijgestaan in kwesties die om onafhankelijke juridische vertegenwoordiging of bijstand vergen. De instelling volgt na de omvangrijke fraudezaak – notaris Frank Oranje verduisterde €11,5 mln van cliënten – bij de landsadvocaat.
De Commissie is gevraagd inzicht te geven in de redenen die de staat kan hebben een advocaat in te schakelen. ‘Daarbij is het uitgangspunt voor het kabinet dat de Staat onafhankelijk juridisch advies – een second opinion – moet kunnen inwinnen, zeker in politiek-bestuurlijk gevoelige kwesties. Ook wordt de Commissie gevraagd te kijken naar de opties om als overheid zelf advocaten geheel of gedeeltelijk in dienst te nemen, of de mogelijkheid om deze werkzaamheden geheel of gedeeltelijk bij een of meerdere marktpartijen te beleggen.’
Jos Silvis, voormalig Procureur-generaal bij de Hoge Raad en voormalig rechter bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, zal de commissie voorzitten. De andere leden van de commissie zijn Diana de Wolff (hoogleraar advocatuur), Diana van Everdingen (voormalig lid raad van toezicht AFM en voormalig partner bij Stibbe), Martijn Snoep (bestuursvoorzitter van de ACM en voormalig bestuursvoorzitter De Brauw) en Jan Veringa (voormalig directeur Wetgeving en Juridische zaken bij het ministerie van OCW).
Bij de samenstelling van de commissie heeft het kabinet gezocht naar ‘deskundigen die die ervaring hebben binnen of met de advocatuur, op voldoende afstand staan om tot een onafhankelijk oordeel te komen en kennis hebben van de bijzondere positie van de Staat’. De commissie is gevraagd om uiterlijk 1 december 2022 het rapport aan het kabinet aan te bieden.
Overeenkomst aangepast
Daarnaast is de overeenkomst tussen de Staat en de landsadvocaat aangepast in afwachting van het advies van de Commissie advocatendiensten aan de Staat. Aanleiding hiervoor zijn de eerder gegeven aanbevelingen aan het kabinet van professoren Tom Ottervanger en Bob Hoogenboom over de eisen die de Staat aan de landsadvocaat zou moeten stellen, gelet op de bijzondere positie van de Staat. De gewijzigde overeenkomst met de landsadvocaat is aan de Tweede Kamer gestuurd.
Volgens Ottervanger en Hoogenboom moet de landsadvocaat zijn kantoor zodanig inrichten dat het een governancestructuur hanteert waarin een continu proces van risicoanalyse, beheersing, evaluatie en verbetering van processen, procedures en maatregelen zijn gewaarborgd. Onderdeel van deze structuur zijn een onafhankelijk gepositioneerde risk & compliance officer, een security officer, een financial officer en functionaris voor de gegevensbescherming.
Lees ook: Q&A hoogleraar Kuypers: ‘De omvang van de opdracht voor Pels Rijcken kan een onsje minder’
