De succesvolle huizenmarktplaats Funda moet kunnen innoveren, en daarom investeerders aantrekken, anders zal ze haar goede marktpositie verliezen. Zeggen aandeelhouders, directie en raad van commissarissen van Funda. Maar de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) loopt als grootaandeelhouder heel wat minder hard. Ze twijfelt al jaren over wat het beste is voor haar leden. De Ondernemingskamer mag nu partijen lostrekken, ‘zoals vreemde ogen ook kinderen kunnen dwingen’.
Timo Smit was twintig jaar geleden voorzitter van de NVM, toen de vereniging van start ging met de huizensite. Dat ging niet zonder slag of stoot. ‘Veel leden zeiden: dan ligt ons aanbod op straat! Ter geruststelling hebben we de leden toen duidelijk gemaakt dat we de touwtjes in handen zouden houden.’
Inmiddels is Smit voorzitter van de Vereniging Fundabelang, en ‘tegenstander’ van de NVM. Fundabelang vertegenwoordigt 125 certificaathouders. Certificaten geven recht op winst, maar niet op stemrecht; samen zijn de certificaathouders een kleine aandeelhouder.
Smit: ‘De NVM zit in mijn familiegenen. Mijn oudste broer was al de oprichter van de voorloper van Funda en zelf heb ik altijd inspiratie gevonden in het NVM-ledenbelang. Alle Funda-bestuurders en ook weduwen van overleden Funda-bestuurders zijn nu lid van FundaBelang.’ De vereniging wil dat Funda met potentiële aandeelhouders in gesprek gaat – en dat de sterk in waarde gestegen certificaten kunnen worden verzilverd.
Groepsmaatschappij
De NVM houdt met 90% van het stemrecht die boot nu al jarenlang af. Volgens de advocaat van FundaBelang, Huan Tan (Benvalor advocaten), maakt de NVM daarmee het belang van Funda als onderneming ondergeschikt aan het ledenbelang. Behalve een winstuitkering voor NVM van een kleine €15 mln, bij een omzet van ruim €35 mln, krijgen NVM-leden ook kortingen bij Funda. ‘De NVM stelt dat Funda een groepsmaatschappij is van haar, maar dat klopt niet. Funda is een zelfstandige onderneming: onafhankelijk, er is geen personele unie, geen economische eenheid, het heeft een eigen bestuur. Als het NVM-ledenbelang niet wijkt, worden certificaathouders benadeeld.’
De directie van Funda en ook de Raad van Commissarissen sluiten zich daarbij aan. Sjoerd Kamerbeek (Van Doorne), advocaat van Funda: ‘De overheersende positie van de NVM is een weeffout in het geheel. Een marktpositie is geen rustig bezit. Er komen concurrenten, de wensen van consumenten veranderen, er worden meer diensten gevraagd. Daarom moet Funda blijven innoveren. Een strategische investeerder zou de afstand tussen Funda en NVM verduidelijken en de ontwikkeling van Funda dienen. Ook als NVM grootaandeelhouder blijft. General Atlantic heeft dat toegezegd.’
Behalve deze Amerikaanse investeringsmaatschappij zou ook een Zweedse investeringsmaatschappij veel belangstelling hebben, evenals nog andere beleggers en uitgevers. Ter zitting worden bedragen genoemd tussen €200 mln en zelfs €500 mln, als waarde van Funda.
Niet binair
Volgens de advocaat van de NVM, Peter van Kippersluis (Pels Rijcken), wil FundaBelang met de procedure bij de Ondernemingskamer een exit, dus verkoop van de certificaten, mogelijk maken. ‘Maar daar is het enquêterecht niet voor bedoeld.’ Sowieso zijn de bezwaren volgens de NVM niet gericht tegen de uitoefening van statutaire aandeelhoudersbevoegdheden, maar tegen klantcontacten met individuele NVM-makelaars. Daarom alleen al moet de Ondernemingskamer de verzoeken om een onderzoek afwijzen. Verder laat NVM aan Funda alle ruimte om eigen beleid en strategie te ontwikkelen, en denkt de vereniging met haar leden na over de toekomstige koers.
Van Kippersluis memoreert dat er al jaren wordt geprocedeerd, en dat de afspraken tussen NVM en Funda steeds in stand zijn gebleven – vanwege de intra-groep verhouding. Met een eventuele derde aandeelhouder zou die verhouding wegvallen. Yme Bosma, directeur NVM-Holding: ‘De NVM heeft Funda bewust op een afstand gezet, maar binnen de groep, en blokkeert de innovatie van Funda niet.’
Voorzitter van de Ondernemingskamer, Aernout Vink: ‘Wel of geen groep, dat is geen binair stelsel. Soms moet dan toch de NVM meer meebewegen, en soms Funda.’
Olifant
Quintin Schevernels trad ruim drie jaar geleden aan als CEO van Funda, maar vertrekt eind dit jaar alweer, uit frustratie. ‘Funda moet een tweezijdig platform zijn, voor makelaars en consumenten’, en zou ook wel iets aan hypotheken en verzekeringen willen doen. ‘Als we ons alleen richten op één groep, zetten we de deur open voor de concurrentie. De verhoudingen tussen NVM en Funda zijn al jaren volkomen onduidelijk.’ Volgens hem ervaren Funda-medewerkers op allerlei niveaus en overleggen tegenwerking door mensen van de NVM.
Zo zou Funda makelaars willen belonen die hun aanbod relatief snel op Funda plaatsen. ‘Dat soort innovatie wordt niet letterlijk verboden, maar de vereniging houdt het wel tegen. Je krijgt dan veel weerstand, dreiging, soms intimidatie. Soms van individuele makelaars – en Yme en Onno zitten overal [Yme Bosma: directeur NVM-Holding, Onno Hoes: NVM-bestuursvoorzitter, red.]. En als we met een grote bank praten om de mogelijkheid voor hypotheekadvies te verkennen, dan horen ze Onno Hoes op de radio zeggen dat de NVM de CEO en het bestuur van Funda kan ontslaan. De bank wil dan wel even weten wie er nou eigenlijk tekeningsbevoegd is.’
OK-voorzitter Vink: ‘Is het probleem niet vooral is dat als Funda de feedback van de NVM niet opvolgt, er wordt geëscaleerd naar een hoger niveau, met steeds op de achtergrond de mededeling dat de NVM de baas is?’
NVM-advocaat Van Kippersluis: ‘Daar herkennen we ons niet in.’
Vink: ‘Is de olifant in de kamer niet de vrees dat een meer consumer-to-consumer opzet van Funda een serieuze bedreiging van de makelaar zou zijn?’
Directeur Bosma: ‘Nee, dat is namelijk geen onderdeel van de strategie van Funda.’
Uit huis
De OK-voorzitter constateert dat partijen de spelregels wel kennen, en dat het dus gaat om de toepassing en invulling van de spelregels. ‘En dat zult u toch zelf moeten doen, wat heeft u daarvoor van ons nodig?’
Advocaat Tan van FundaBelang: ‘We willen aan de hand genomen worden door iemand van buiten, een deskundige die leiding geeft aan het proces.’
Timo Smit: ‘Een derde aandeelhouder zou een frisse inbreng hebben. Zoals vreemde ogen ook kinderen kunnen dwingen.’
Sjoerd Kamerbeek, advocaat van Funda: ‘De NVM moet zich minder bemoeien met alles van Funda. Ook kinderen moet je op een gegeven moment loslaten.’
Vink: ‘Alleen is er op het moment voor de kinderen geen huis te vinden’ – hilariteit in de zaal.
Uitspraak over 6 weken.
