Het zal weinigen ontgaan zijn dat op donderdag 8 september de Britse koningin Elizabeth op hoge leeftijd is overleden. Zeventig jaar lang was haar regeerperiode. Winston Churchill was haar eerste premier en Liz Truss haar laatste. De dood van de koningin markeert in vele opzichten het einde van een tijdperk. Ook in veel andere opzichten bevinden we ons namelijk op een kantelpunt in de geschiedenis.
De overgrote meerderheid van ons is opgegroeid na de Tweede Wereldoorlog, en heeft uitsluitend vrede, vooruitgang en economische groei gekend. De uitbraak van de Covid pandemie in het voorjaar van 2020 is het moment waarop het begin van het einde werd ingeluid. De lockdowns en de ‘supply chain disruptions’ hadden een direct en negatief effect op de economische groei.
Inmiddels hebben we al maanden een oorlog in Oekraïne, zijn de energieprijzen ongekend gestegen, beleefden we een van de droogste en warmste zomers ooit waardoor oogsten dreigen te mislukken. Vrijwel alle economieën hebben te maken met een historisch hoge inflatie.
O ja, de droom van één vreedzaam verbonden wereld is ook ruw uiteen gespat. Geopolitiek raken we verder verdeeld in steeds meer gepolariseerde kampen. Na decennia van voorspoed, beleven we nu haast apocalyptische tijden.
De advocatuur gaat de dans niet ontspringen
Toen in maart 2020 wereldwijd lockdowns werden afgekondigd, raakte de advocatuur totaal in paniek. De meeste kantoren waren bang dat de werkstroom zou opdrogen en vreesden voor hun inkomsten. Tal van bezuinigingen en noodmaatregelen werden doorgevoerd om de liquiditeit te beschermen. Het bleek onnodig. Door de extreem ruime monetaire politiek van de centrale banken en de steunmaatregelen van overheden draaiden financiële markten op volle toeren. Voor de grootzakelijke advocatuur waren 2020 en 2021 de beste jaren ooit. Nooit eerder in de geschiedenis is er in de advocatuur zoveel geld verdiend.
Mijn boodschap is dat dat nu gaat veranderen. De huidige crisis zal diepe sporen nalaten in de economie. Centrale Banken buitelen over elkaar heen om de rentes te verhogen en de hoeveelheid geld te beperken. Het bedrijfsleven wordt gegeseld door de hoge energiekosten. De eerste ondernemingen hebben hun productie om die reden zelfs al stilgelegd.
Consumenten, geconfronteerd met scherp stijgende kosten en prijzen, gaan effectief steeds minder consumeren. Deze keer is het menens, het gaat bergaf met de economie en dat heeft ook gevolgen voor de grootzakelijke advocatuur. Dit jaar gaan de omzetten en de winstdelen omlaag.
Paniek in de tent
Je hoeft er de statistieken maar op na te slaan om te zien dat de grootzakelijke advocatuur het laatste decennia uitsluitend groei gekend heeft. Omzetten en winstdelen zijn ieder jaar gestegen. Het ene jaar wat meer dan het andere, maar gestegen zijn ze. Alleen in 2009 was er een kleine hick-up ten gevolge van de financiële crisis, maar ook toen bleef de winst op peil. Nu zullen de winsten omlaag gaan en dat zal een aanleiding vormen voor verhitte interne discussies.
Wanneer een kudde in paniek raakt, rest er weinig anders dan met de kudde mee te bewegen. Voor Managing Partners is het daarom nu belangrijke dan ooit om leiderschap te tonen en te voorkomen dat de partnergroep panikeert. Hier volgen een paar praktische tips.
1. Beschik over juiste en actuele management informatie
Eén van de domste dingen die je kunt doen is proberen een crisis te managen zonder te beschikken over de benodigde informatie. Ook bij de grote kantoren is op dit onderdeel vaak nog verbetering mogelijk. Uiteraard begint het ermee dat iedereen dagelijks zijn tijd schrijft. Helaas is dit minder vanzelfsprekend dan het lijkt.
Het is op dit moment vooral van belang om dagelijks in de gaten te houden of alle medewerkers wel voldoende werk hebben, of er voldoende nieuwe zaken binnenkomen en of de cijfers niet positief worden vertekend door één of twee hele grote dossiers die binnenkort aflopen.
2. Begin niet als een dolle op de kosten te bezuinigen
Het is nog maar een paar maanden geleden dat de advocatuur zuchtte onder een extreem hoge werkdruk en het extreem moeilijk bleek om aan de juiste mensen te komen. Tijdens de financiële crisis in 2008/9 heeft de advocatuur het aantal advocaten teruggebracht. Toen de economie later weer aantrok, heeft men daar enorm spijt van gehad.
Talent is de kern van de advocatuur. Wees er zuinig op. Stop niet met het aannemen van nieuw talent en blijf nieuwe partners benoemen. Als het even wat minder druk is, is dat een uitgelezen moment om in te zetten op talentontwikkeling. Biedt partners en medewerkers ontwikkelingsmogelijkheden aan voor hun ‘soft-skills’.
Een economische crisis is wel een uitgelezen moment om afscheid te nemen van medewerkers die niet (meer) aan de kwaliteitscriteria voldoen. Leg de lat ook hoger bij nieuwe medewerkersbenoemingen.
3. Heb vertrouwen in de partners en stimuleer teamwork
Geen enkele Managing Partner, ook niet de meest briljante, kan een kantoor alleen door een crisis sturen. Een MP moet de koers uitzetten en bewaken, maar het zijn de partners die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering. Het is belangrijk de partners hierbij vrijheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen te geven. Elke strategie waarvoor niet iedere individuele partner zich persoonlijk verantwoordelijk voelt, is gedoemd te mislukken.
Stimuleer samenwerking tussen partners. Juist in tijden van crisis zijn partners nog meer dan anders geneigd zich volledig te focussen op hun eigen praktijk. Hoe logisch het ook mag lijken om vooral de eigen praktijk draaiende te houden, het werkt uiteindelijk contraproductief. Hoe beter de partners samenwerken en elkaar vertrouwen, hoe beter de resultaten. Teamwork loont!
4. Communiceer!
In tijden van crisis is het meer dan ooit van belang dat de leiding zichtbaar is en proactief en helder communiceert. Wees duidelijk en open. Zo voorkom je speculaties. Wacht niet tot iemand vragen begint te stellen, wees de vragen voor en ga moeilijke onderwerpen niet uit de weg. Dit geld zowel richting de partners, als richting alle andere medewerkers van kantoor (fee-earners en staf). Probeer niet mooi weer te spelen of om de hete brij heen te draaien. Mensen zijn niet gek, dat hebben ze meteen door en het voedt het wantrouwen. (Dit is ook een van de hoofdredenen waarom het vertrouwen in de NL politiek nu historisch laag is).
Het moge duidelijk zijn dat er veel meer te vertellen valt over het thema ‘management van een advocatenkantoor in een economisch crisis’. Ik zou er probleemloos een boek over kunnen schrijven. Binnen het bestek van deze column lijken mij dit echter de belangrijkste gedachten om aan u als lezer mee te geven: houd het hoofd koel, communiceer open, zet in op teamwork en vertrouw op je partners. Veel succes!
