Legale Zaken, doorstart van de Jurist, publiceerde in 2021 en 2022 een zeer lezenswaardige serie interviews met functionarissen die door de Ondernemingskamer worden benoemd bij bedrijven in zwaar weer. We zetten ze in het kader van de zomer nog eens in de etalage, met deze keer Barbara van Hussen, advocaat bij JB Law. ‘Laatst zei iemand tegen me: je hebt een life changing moment voor mij gecreëerd, ik ging eraan kapot, maar nu kan ik weer slapen. Dat is natuurlijk waanzinnig.’
U las eerdere interviews in deze serie – wat viel u op?
‘Dat iedereen het op zijn eigen manier doet. Een OK-onderzoeker zei dat hij alle betrokkenen met ‘u’ blijft aanspreken, dat is niets voor mij! Behalve je kennis en kunde moet ook je persoonlijkheid en aanpak passen bij de zaak.’
Wat is uw aanpak?
‘Je moet een relatie opbouwen en enigszins begrijpen wat er tussen partijen speelt. Maar dan wil ik vrij snel weg van de problematiek: we kunnen doorgaan met die veertien procedures, of we gaan kijken waar het naartoe moet. Dat is vaak erg lastig, ook omdat de betrokken advocaten litigators zijn: perfect om in de rechtszaal voor je te strijden, maar zoeken naar de gezamenlijkheid zit niet in hun DNA.
Men moet zich realiseren: als je naar de OK gaat, geef je het uit handen. Er wordt een OK-bestuurder benoemd om het bedrijf aan de pruttel krijgen, en tegelijkertijd te zoeken naar een oplossing. Een OK-functionaris gaat het nooit in alles met je eens zijn.’
Behalve dan misschien de onderzoeker, die moet kijken of er sprake is van wanbeleid door een van de partijen.
‘Vaak wordt er uiteindelijk helemaal geen onderzoeker aangewezen. De OK denkt dan: wat zou die onderzoeker moeten doen? Dit zijn gewoon twee partijen die niet meer door één deur kunnen, we wachten even met het aanwijzen van een onderzoeker en laten eerst een OK-bestuurder of -commissaris aan de slag gaan.’
De wettelijke enquêteprocedure is toch primair gericht op onderzoek naar wanbeleid?
‘Het is net als op een feestje waar je twee mensen ruzie ziet krijgen – niemand is echt schuldig, en je begrijpt hoe het misgaat. Het begint er vaak mee dat mensen niks hebben opgeschreven. MKB-adviseurs zouden beginnende ondernemers erop moeten wijzen: leg vast hoe jullie het straks gaan doen. Want dan wordt misschien de een ziek en narrig omdat hij niet ziek wil zijn, en de ander denkt: ik zit al het werk te doen. Dat gaat niet om wanbeleid, maar om twee mensen die even met de koppen tegen elkaar geslagen moeten worden.’
En dat past bij u?
‘Ja, dat vind ik enorm leuk. In het begin zijn partijen nooit blij met je – of alleen stiekem, want ze zien wel dat er rust komt in het bedrijf. Maar aan het eind ziet die bestuurder of aandeelhouder dat het toch best fijn is wat die mevrouw heeft zitten doen. Alleen moet hij daarvoor over veel emoties heenstappen, erkennen dat hij niet helemaal gelijk heeft – ja, ik heb het steeds over “hij”, ik wil wel diversity-proof praten, maar er zijn bijna geen vrouwelijke bestuurders in MKB Nederland. Daar is echt nog veel winst te boeken.’
En als die mannen over hun ego heenstappen – hoe leidt dat dan tot een definitieve oplossing?
‘Dat is een kwestie van geven en nemen. Iets minder euro’s ontvangen, maar dan ben je wel van elkaar af. Bij de bedrijven waar ik heb gezeten zag je meteen: dit komt nooit meer goed, van elkaar af is de beste oplossing. Dan kan iedereen te gelde maken waar hij energie in heeft gestoken, en is het bedrijf goed geland.’
Mag ik iets vragen over Flevosap?
‘Nee.’
Nee?
‘Nee. Daar ben ik na een maand weggegaan, omdat ik daar niet paste.’
In de uitspraak staat dat u onheus bejegend bent, dat het voor u onveilig voelde.
‘Ik paste daar gewoon niet bij. Ik doe dingen open, in gezamenlijkheid, met vertrouwen. Er was geen vertrouwen in mij, dan kan ik niet goed werken. Andere mensen gedijen daar wel in. Ik ben niet voor niks M&A-advocaat geworden, en niet straf- of procesadvocaat. Ik probeer mensen bij elkaar te brengen, dat zit in mijn aard. Ik heb ervan geleerd dat je nog meer moet doorvragen of je stijl en persoonlijkheid passen bij het bedrijf waar je benoemd wordt.
In het algemeen doet de OK dat ook heel knap, als je ergens binnenkomt snap je meteen waarom je daar past. En dan kun je lucht brengen bij bedrijven die helemaal vastzitten, waar strijd is. Luisteren naar iedereen en bedenken: wat ga ik met wie bespreken om het ergens naartoe te leiden. Het is heel veel emotie, weinig zakelijk.’
Daar word je als jurist niet voor opgeleid…
‘Het gaat erom hoe je bent en wat bij je past. Als OK-functionaris in het MKB-segment moet je openstaan, je kunnen inleven in partijen en in hun business. Dat is ook razend leuk, op dit moment zit ik bij twee fruitveredelaars, dat is waanzinnig creatief en veelzijdig: wat wil de consument proeven en eten, wat is belangrijk voor de teler – bijvoorbeeld dat het 24 uur per dag groeit en ook vruchtjes geeft in de winter… Je stapt telkens een nieuwe wereld in.’
Is er de zorg dat partijen u aansprakelijk stellen?
‘Ja dat is een algemeen gedeelde zorg. Het gebeurt puur om je onder druk te zetten. De verharding van de hele samenleving zie je ook daarin terug.’
Uw collega-OK-bestuurder John Molenaar suggereerde een wetswijziging: partijen kunnen de benoemde bestuurder niet aansprakelijk stellen, alleen de Staat. Zo doorbreek je het verband met de besluitvorming.
‘Eerst belast je de rechterlijke macht omdat je er zelf niet uitkomt, dan gaat iemand het oplossen en dan kan je je bonnetje nog indienen bij de Staat? Nee, ik stel voor dat partijen de bestuurder – behoudens fraude et cetera – niet aansprakelijk kunnen stellen, punt. En dat de OK tegen partijen kan zeggen: u gaat gedwongen uit elkaar. Of: de OK-procedure is voor u geen oplossing. Bij sommige mensen eindigt alles wat ze doen in een procedure…
Maar de meeste mensen zijn heel coöperatief. Als mensen kunnen accepteren dat het fout is gegaan en dat achter zich kunnen laten, kun je als OK-bestuurder veel betekenen. Laatst zei iemand tegen me: je hebt een life changing moment voor mij gecreëerd, ik ging eraan kapot, maar nu kan ik weer slapen. Dat is natuurlijk waanzinnig.’
